اثر ترکیب سورفکتانت‌های شیمیایی بر ضریب پخش‌شوندگی و عدد موئینگی در مخزن نفتی دولومیتی

Abstract

مزایای عمده سیلاب‌زنی سورفکتانت آن را به یک روش بسیار بالقوه برای افزایش بازیابی نفت تبدیل کرده است. این مطالعه با هدف ارزیابی مخلوط دوتایی انواع سورفکتانت‌ها از جمله سورفکتانت آمونیوم چهارتایی کاتیونی (CTAB)، سورفکتانت آنیونی (AOT) و غیریونی (Tween 80) با یک مایع‌یونی بر پایه ایمیدازولیوم کاتیونی ([C12 mim][Cl]) در نسبت حجمی یکسان 2:1 انجام گردیده است. مخلوط‌های دوتایی سورفکتانت در شوری آب دریا و آب با شوری کم (ppm 39711 و ppm 650) مورد بررسی قرار گرفته‌اند تا اثر غلظت نمک نیز بر هر یک از مخلوط‌های دوتایی مشاهده گردد. کمترین کشش‌بین‌سطحی و بالاترین فعالیت سطحی برای مخلوط‌ دوتایی [CTAB+[C12mim][Cl با IFT برابر mN/m 12/0 در غلظت های بالاتر از CMC بدست آمده است که نشان‌دهنده اثر هم افزایی نمک با سورفکتانت کاتیونی CTAB و مایع یونی [C12mim][Cl] می‏باشد. رفتار فازی و تغییر ترشوندگی سنگ کربناته دولومیتی نیز مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که کاهش کشش بین سطحی موجب بهبود عملکرد محلول در تغییر ترشوندگی سنگ دولومیتی نشده است به گونه ای که مقادیر اولیه زاویه تماس از حالت شدیداً نفت‌دوست (با زاویه حدود °‏150) پس از 60 روز در تماس بودن با محلول‌های موردنظر در بهترین حالت موجب تغییر ترشوندگی به سمت شرایط خنثی (با زاویه حدود °‏110) گشته است. به منظور بررسی همزمان دو مکانیسم کاهش کشش بین سطحی و تغییر ترشوندگی، ضریب پخش شوندگی و عدد موئینگی نیز محاسبه گردید. نتایج نشان داد که با وجود کاهش کشش بین سطحی نفت‌خام از mN/m 72/8 به کمتر از mN/m 5/0، این بهبود منجر به ایجاد تغییرات مطلوب در نوع میکروامولسیون و یا تغییر ترشوندگی سنگ دولومیتی نگردیده است و لذا تغییر قابل توجهی در عدد مویینگی ایجاد ننموده است. بیشترین عدد موئینگی و کم‌ترین ضریب پخش‌شوندگی به ترتیب برای مخلوط دوتایی [AOT+[C12mim][Cl و [CTAB+[C12mim][Cl به‌دست آمده است.

Keywords

• مایعات یونی
• سورفکتانت
• ضریب پخش‌شوندگی
• کشش بین‌سطحی
• تغییر ترشوندگی
• عدد موئینگی