واکاوی خلاء عملکرد کلزا (Brassica napus L.) با استفاده از روش تحلیل مقایسه کارکرد (CPA) در منطقه خرمشهر

Abstract

نیاز روزافزون بشر به مواد غذایی سبب افزایش توجه به مفهوم فشرده­سازی پایدار شده است. در این رویکرد، افزایش عملکرد همراه با کاهش اثرات زیست­محیطی سامانه­های کشاورزی می­باشد. یکی از راه­کارهای فشرده­سازی با کمترین اثر بر محیط زیست افزایش عملکرد در واحد سطح از طریق کاهش خلاء عملکرد است. این مطالعه به‌منظور بررسی عوامل تأثیرگذار بر خلاء عملکرد کلزا (Brassica napus L.) در شهرستان­ خرمشهر صورت گرفت. در این پژوهش، خلاء عملکرد 57 مزرعه کلزا با تنوع در سطح زیرکشت، عملیات زراعی و میزان عملکرد براساس اطلاعات مراکز خدمات و پایش مستمر به‌روش روش تحلیل مقایسه کارکرد مورد بررسی قرار گرفت. مدل عملکرد، از رابطه بین تمامی متغیرهای اندازه­گیری شده (کمّی و کیفی) و از طریق رگرسیون گام به گام بررسی­شد. با استفاده از این روش میانگین عملکرد واقعی در سطح مزارع، عملکرد قابل حصول و خلاء عملکرد کلزا به‌ترتیب 1663، 3197 و 1533 کیلوگرم در هکتار محاسبه شد. خلاء عملکرد کلزا در این پژوهش 48 درصد بود که نشان­دهنده تأثیرپذیری بالا نسبت به استفاده از روش­های مدیریتی مطلوب است. متغیرهای مؤثر در خلاء عملکرد کلزا استفاده از دستگاه لولر جهت تسطیح اراضی، میزان تحصیلات کشاورزان، کاربرد کود فسفر، تاریخ مصرف کود پتاسیم، میزان مصرف کود پتاسیم و روش حذف بقایای کشت سال قبل بود که در مجموع، 27/89 درصد از کل خلاء عملکرد کلزا در سطح مزارع شهرستان خرمشهر را ایجاد کردند.

Keywords

• افزایش عملکرد
• تولید پتانسیل
• عملکرد واقعی
• عوامل محدود کننده تولید
• مدیریت بهینه زراعی