Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Dec 2019)
MÜKELLEFLERİN VERGİYE BAKIŞINDA YARGI YETİSİ SORUNSALI: KANT PERSPEKTİFİNDEN MEKÂNSAL FARKLILIK TEMELLİ BİR DEĞERLENDİRME
Abstract
Toplum içinde bulunan bireylerin toplumsal nitelikli hususlara yaklaşımı, bireysel hususlardan farklı dinamiklere sahiptir. Bu dinamikler, biraradalık halinin getirdiği kolektif bir bağlama sahip olup, eylem öncesi oluşan süreç de söz konusu bağlam dâhilinde gerçekleşmektedir. Maliye literatürü kapsamında bu durum en genel haliyle mali olayların siyasal boyutuna karşılık gelmektedir. Bununla birlikte maliye literatürü vergilendirme temelinde sınırlandırılarak ele alındığında da söz konusu biraradalık halinin gerek vergilendirme yetkisine haiz olan gerekse vergi ödemekle yükümlü olan taraf açısından eyleme öncesi süreçleri şekillendirdiği söylenebilir. Eyleme öncesi süreçler “düşünme” ve “karar verme (yargı)” şeklinde gerçekleşirken, Immanuel Kant tarafından bu süreçlerin de birbirinden bağımsızlığı vurgusu yapılmıştır. Buna göre düşünme ve karar verme iki ayrı yetiye sahip süreçler olarak ele alınmıştır. Nihayetinde düşünme yetisinin sonuçları ile yargı yetisi arasında uyumsuzlukların olabilmektedir. Bu çalışmada Immanuel Kant tarafından vurgulanan düşünce ve yargı yetisi ayrılığının vergilendirmeye bakış üzerindeki etkisi ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu doğrultuda 2018 yılı itibariyle iki farklı ilde (Eskişehir ve Kütahya) ikamet eden toplam 698 gelir vergisi mükellefine 5’li Likert ölçeği kullanılarak oluşturulan bir anket uygulaması yapılmıştır. Elde edilen veriler dâhilinde SPSS 16 programında gerçekleştirilen Tek Yönlü Bağımsız Örneklem T testi ve oluşturulan çapraz tablolar ile mükelleflerin vergiye ilişkin düşünme ve yargı yetileri arasında uyumsuzluk olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
