ارزیابی روش‌های مختلف آبیاری با استفاده از رویکرد همبست آب، انرژی، غذا و کربن

Abstract

هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر استفاده هر یک از روش‌های آبیاری سطحی، بارانی و قطره‌ای بر وضعیت حوضه زاینده رود است. به این منظور از رویکرد همبست آب، انرژی، غذا و کربن برای بررسی جامع استفاده شد. در رویکرد همبست با توجه به آثار متقابل آن‌ها، در جهت افزایش بهره‌وری و تامین امنیت منطقه تلاش می‌گردد. در این مطالعه این رویکرد در قالب یک شاخص توسعه داده شده جدید با عنوان شاخص همبست آب، انرژی، غذا و گازهای گلخانه‌ای (WEFGN) ظاهر شده است و با در نظر گرفتن ده شاخص شامل نهاده‌های مصرف تولید محصول، انرژی مصرفی برای آبیاری، خودکفایی غذایی، بهره‌وری اقتصادی و انتشار کربن به بررسی روش‌های آبیاری پرداخته شد که می‌تواند دیدگاهی جامع به مدیران و تصمیم گیران ارائه ‌دهد. نتایج بررسی روش‌های آبیاری در سال 1399 نشان داد که با تغییر روش آبیاری کنونی به آبیاری قطره‌ای و بارانی در اثر کاهش آب مصرفی (به ترتیب 17 و 4.84 درصد (483.7 و 138.5 میلیون مترمکعب در سال)) وضعیت حوضه بهبود می‌یابد اما در روش بارانی انرژی بیشتری جهت آبیاری نیاز است (280.5 درصد (112415.8 هزار کیلو کالری در سال)) و کربن منتشر شده در اثر افزایش انرژی آبیاری نیز 87432.5 تن در سال (73.7 درصد) افزایش می‌یابد. بنابراین امتیاز شاخص WEFGN به ترتیب برای هریک از روش‌‌های آبیاری قطره‌‌ای، بارانی و وضعیت کنونی برابر 0.86، 0.31 و 0.47 محاسبه گردید و بهترین روش آبیاری در حوضه زاینده رود از منظر رویکرد همبست، آبیاری قطره‌ای شناخته شد.

Keywords

• آبیاری بارانی
• آبیاری سطحی
• آبیاری قطره‌ای
• همبست آب غذا انرژی