Jilvah-i hunar (Jun 2023)
سبک زندگی و اثربخشی نقوش انسانی خانه ابریشمی بر ماندگاری جایگاه اجتماعی
Abstract
سبک زندگی مفهومی است که با انتخابی شدن روش زندگی معنا پیدا میکند و به شخصیت و ترجیحات افراد برمیگردد. با روی کارآمدن سلسله قاجار درتاریخ پررمز و راز ایران به واسطه پیشرفت‌هایی که در جنبههای اجتماعی-اقتصادی، فرهنگی و توسعه روابط خارجی با کشورهای اروپایی و غربی و رواج تجددگرایی در کشور رخ داد، تصویرگری و تزیینات دچار تغییرات اساسی گردید. در این شرایط، گروه‌های مختلف اجتماعی شکل گرفت که بهتدریج، و در اثر مجاورت و هم‌نشینی گروه‌های مختلف سبک‌های زندگی خاصی ایجاد گردید. این پژوهش، نه تنها جنبههای تاریخی را بررسی میکند، بلکه به تحلیل خصایص اجتماعی- فرهنگی نیز میپردازد و به دنبال یافتن اثربخشی نقوش انسانی بر کیفیت سبک زندگی و ماندگاری جایگاه اجتماعی در خانههای تجار و بازرگانان است. از این رو پرسش این است که، چگونه نقوش انسانی بر کیفیت زندگی و ماندگاری جایگاه اجتماعی طبقات اجتماعی در خانههای اشرافی گیلان دردوران قاجار اثرگذار بوده است. خانه ابریشمی بهجامانده از دوران قاجار در رشت به‌عنوان نمونه، مورد بررسی و بازنگری قرار گرفته است. از آن‌جایی که، در این دوران اقتصاد و تجارت رونق گرفت و رشت به‌عنوان شهری تجاری شناخته شد، عوامل اقتصادی اثرات شگرفی بر جای گذاشتهاست. از اینرو، بازرگانان بسیاری در رشت زندگی میکردند. آن‌ها خانههای مسکونی خویش را باشکوه و بزرگ میساختند. با در نظرگرفتن ماهیت موضوع، پژوهش حاضر مبتنی بر استدلال استنتاجی است و با رویکردی به تحلیل محتوا، روششناسی تفسیری-تاریخی را اتخاذ مینماید. لذا، اطلاعات این پژوهش از طریق تحقیقات کتابخانهای و تحقیقات میدانی جمع آوری شدهاست. در رشت خانههای اعیانی و مجلل بسیاری باقی مانده است. چرا که به‌دلیل توسعه ابریشم، این شهر در دوران قاجار از رشد اقتصادی قابلتوجهی برخودار بود. بر طبق تفسیر و تحلیل یافتهها ارتباط مستقیمی میان متغیرات سبک زندگی و عواملی مانند عادت واره، مصرفگرایی، تمایزات اجتماعی، سرمایه اقتصادی، شغل و سبککاری افراد وجود داشتهاست.
Keywords
