Space, Society, Economy (Dec 2022)
Małe miasta w Polsce w systemie dojazdów do pracy
Abstract
Małe miasta stanowią w Polsce ważne ogniwo w systemie osadniczym, pełniąc funkcje ośrodków lokalnych głównie dla otaczających je obszarów wiejskich. W tym kontekście zasadne wydają się następujące pytania: (1) Czy pełnienie funkcji lokalnych przekłada się na strukturę dojazdów do pracy w małych miastach? (2) Jakie jest znaczenie małych miast w systemie dojazdów do pracy? (3) Jakie czynniki mają wpływ na kształtowanie struktury dojazdów do pracy w małych miastach? Głównymi celami artykułu było określenie pozycji małych miast w krajowym systemie dojazdów do pracy oraz ich typologia w kontekście struktury tych dojazdów. Do określenia struktury miejsc pracy i miejsc zamieszkania w małych miastach wykorzystano dane dotyczące przepływów ludności związanych z zatrudnieniem z lat 2006, 2011 i 2016. Na podstawie liczby osób przyjeżdżających i wyjeżdżających do pracy określono typy małych miast, wyróżniając trzy zasadnicze rodzaje relacji: (1) zrównoważony układ miejsc pracy i miejsc zamieszkania, (2) przewagę miejsc pracy i (3) przewagę miejsc zamieszkania. Użycie danych z trzech przekrojów czasowych umożliwiło z kolei prześledzenie trendów zmian w zakresie struktury miejsc pracy i miejsc zamieszkania w małych miastach. Dodatkowo małe miasta podzielono z uwagi na ich wielkość i rangę w systemie osadniczym (wyróżniając małe miasta powiatowe). Podjęto także próbę identyfikacji różnic regionalnych oraz wpływu innych ośrodków miejskich (zwłaszcza dużych miast) na strukturę dojazdów do pracy w małych miastach. Przeprowadzone badania pozwoliły wysunąć następujące wnioski: (1) w ostatnich latach nastąpił wzrost liczby małych miast pełniących funkcję miejsca zamieszkania i spadek liczby miast o funkcji miejsca pracy, (2) specyfika sieci osadniczej w danym regionie wpływa na występowanie różnic w zakresie struktury dojazdów do pracy w małych miastach, (3) na funkcję małego miasta w systemie dojazdów do pracy ma wpływ jego liczba mieszkańców i ranga w systemie osadniczym, przyczyniając się do wzrostu znaczenia funkcji miejsca pracy, (4) małe miasta położone w miejskich obszarach funkcjonalnych są zwykle wyspecjalizowane w zakresie struktury dojazdów do pracy.
Keywords
