Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Oct 2018)
Çanakkale Cephesi’nden Mısır’a Götürülen Türk Esirleri
Abstract
Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’nda İngiltere ile iki farklı blokta yer almış ve birçok cephede kanlı mücadeleler vermişti. Çatışmaların birçoğundan mağlup ayrılan Osmanlı Devleti, İngiltere’nin başını çektiği İtilaf Devlet’lerini savaş dönemi boyunca sadece Çanakkale Cephesi’nde durdurabilmişti. Çanakkale, başkent İstanbul’un savunulması için son derece önemli bir bölgeydi, buranın aşılması demek İstanbul’un düşmesi ve Osmanlı Devleti’nin savaş dışı kalması anlamına gelecekti. İtilaf kuvvetlerine geçit vermemek için denizde ve karada gerçekleşen mücadelelerde binlerce insan hayatını kaybetmiş ya da esir düşmüştür. İngiltere tarafından esir alınan Türk askerleri, gemilerle önce Limni adasına oradan da Mısır’a sevk edilmişti. İngiltere’nin egemenliği altında bulunan Mısır’a ulaşan esirler, 9 farklı kampta tutulmuştu. Çölde ya da şehir merkezindeki kamplarda kalan esirler, rütbeleri dikkate alınarak odalara veya koğuşlara yerleştirilmişti. Yüksek rütbeli askerlere emir erleri de verilmişti. Hayat koşulları kamptan kampa değişmekteydi. Kampların fiziki şartları ve mevcut esir sayıları son derece önemliydi. Bazı kamplarda rütbeli askerler yoğunlukta kalırken bazı kamplar siviller için düzenlenmişti hatta asker eşleri için de bir kamp oluşturulmuştu. Mevcut savaş şartları dikkate alındığında esaret hayatında savaş öncesi dönemdeki gibi bir rahatlık beklenemez. İngilizler kamplarda tutulan Türk esirlere kötü davranmışlar hatta Türk esirlerinin gözlerini oymak suretiyle kasten öldürme girişiminde bulunmuşlardı. Türk esirlerinin kör edilmesi ve onları öldürme girişimi, Mısır’daki kamplara dair hafızalarda kalan en acı hatıralardan biridir.
