Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Dec 2017)
İBNU’D-DÂİ‘ VE ARAP DİLİNE KATKILARI
Abstract
Arap dilinde, gramer kurallarının tespitinde hadislerle istişhad konusu, İbnu’d-Dâi‘e kadar çok fazla tartışma konusu edilmemiştir. O ve öğrencisi Ebû Hayyân el-Endelüsî hadislerin, lafzen değil de mana ile rivayet edildiği gerekçesiyle dilde delil olamayacağını savunmuşlardır. Hicri VII. asır Endülüs nahvinde illet ve kıyas meselelerine itibar edilmemesi dikkat çeken önemli bir gelişme olmuştur. İbnu’d-Dâi‘ ve öğrencisi Ebû Hayyân el-Endelüsî gibi nahivciler de bu minvalde ilerlemişlerdir. Bu asır nahivcileri, nahvi kolaylaştırmak amacıyla başta Sîbeveyhi’nin el-Kitâb’ı olmak üzere pek çok doğulu nahivcinin eserlerine şerh ve ta‘lîkler yazmışlardır. Bu bağlamda İbnu’d-Dâi‘ Sîbeveyhi’nin el-Kitâb’ını ve ez-Zeccâcî’nin el-Cumel’ini şerh etmiştir. Bu çalışmada İbnu’d-Dâi‘in kısa biyografisi ve eserlerine yer verilerek nahiv ilmiyle ilgili bazı özgün düşünceleri ortaya konmuştur. Son tahlilde Arap dili hakkındaki tespit ve katkıları belirlenmeye çalışılmıştır
