تقابل عقل و عشق در شعر حیدری وجودی

Abstract

حیدری وجودی، یکی از بزرگ‌ترین شاعرانِ عارفِ معاصر افغانستان است؛ دیوان شعر او ارزش‌مندترین اثر عرفانی شمرده می­‌شود، که در تمام قالب­‌های شعری (به‌استثنای قالب معاصر) سروده شده­ و در حوزۀ عرفان جای‌گاه مهم و برجسته را احراز نموده است. یکی از مسائل بنیادی در عرفان، بحث تقابل عقل و عشق است؛ بنابراین، نیاز است که این موضوع مهم در شعر او موردبررسی قرار گیرد. هدف کلی این تحقیق دریافت پاسخ به این پرسش بوده است که: دیدگاه حیدری وجودی راجع به عقل و عشق چیست؟ این تحقیق براساس هدف، بنیادی، براساس داده‌های کیفی، و براساس روش، تحلیلی-انتقادی است. یافته‌­های تحقیق نشان می‌دهند که: «تقابل عقل و عشق» در شعر وجودی واضح و روشن است. وی عقل را به دو دسته: جزئی و عقل ایمانی (عشق) دسته‌بندی نموده و به این باوراست که عقل جزوی تَوَهُم‌آور است، نمی‌­تواند سرّ حق را بداند؛ ازاین‌رو، شناخت حقیقت جزء با عقل ایمانی (عشق) امکان‌پذیر نیست؛ هم‌چنان به این باوراست که با قیاس و استدلال درک حقیقت امکان­‌پذیر نیست؛ زیرا سرچشمۀ استدلال عقل است و عقل متأثر از پیرامون خود می­‌شود.

Keywords

• حیدریِ وجودی
• عرفان و تصوف
• عشق
• عقل