بررسی شاخص ‏های بهره‏ وری آب کشاورزی در محصولات مهم زراعی، مطالعه موردی: دشت مشهد (یادداشت فنی)

Abstract

در این مقاله با بررسی بهره‏ وری آب کشاورزی محصولات مهم زراعی در دشت مشهد، راهکارهایی در جهت ساماندهی الگوی زراعی ارائه شده است. برای محاسبه بهره‏ وری آب کشاورزی از شاخص عملکرد به ازای واحد حجم آب (CPD)، شاخص درآمد به ازای واحد حجم آب (BPD) و شاخص بازده خالص به ازای واحد حجم آب (NBPD) استفاده شده است. جهت تعیین این شاخص ‏ها نیاز به محاسبه هزینه و درآمد محصولات اصلی کشت شده بود که اطلاعات لازم با استفاده از سالنامه آماری بخش کشاورزی استان خراسان رضوی در سال 1392 بدست آمد. نیاز آبی خالص هر محصول با استفاده از نرم افزار NETWAT محاسبه شد و نیاز ناخالص آبی در هکتار برای هر محصول بر اساس متوسط راندمان کاربرد آب در مزارع استان خراسان رضوی که 50/2 درصد می ‏باشد، محاسبه گردید. نتایج نشان داد که اولویت کشت محصولات تا رتبه سوم بر اساس شاخص CPD به ترتیب پیاز، گوجه ‏فرنگی و چغندرقند و بر اساس شاخص‌های BPD و NBPD به ترتیب سیب زمینی، پیاز و گوجه ‏فرنگی می‏ باشند. با توجه به نتایج این تحقیق، کشت‏ های با مصرف آب بالا و بازده اقتصادی پائین مانند یونجه بایستی از الگوی کشت حذف شود. این کار هم باعث کاهش مصرف و استحصال آب شده و هم متضمن منافع اقتصادی بالا برای کشاورزان و بهره ‏برداران کشاورزی می ‏باشد.

Keywords

• شاخص
• بهره ‏وری آب
• کشاورزی
• دشت مشهد