Pizhūhish-i Naft (May 2017)

تخمین امتیاز‌دهی ژئوفیزیکی توده سنگ (GSR) از داده‌های لرزه‌ای در مخازن کربناته با استفاده از سیستم‌های هوشمند: با مثالی از میدان گازی پارس جنوبی

  • محمدعلی فرجی,
  • حسین رحیم پور بناب,
  • علی کدخدائی

DOI
https://doi.org/10.22078/pr.2017.1881.1914
Journal volume & issue
Vol. 27, no. 1-96
pp. 27 – 43

Abstract

Read online

امتیاز‌دهی ژئوفیزیکی توده سنگ (GSR)، که در این مطالعه برای مخازن کربناته معرفی شده است، یک امتیاز‌دهی تجربی از مقاومت ژئومکانیکی سنگ‌ها است. GSR یک امتیاز‌دهی از 10 تا 100 را فراهم می‌کند که مقادیر پایین مربوط به سنگ‌هایی هستند که از لحاظ مقاومتی و پایداری دیواره چاه ضعیف هستند و سنگ‌های شیلی و نیز سنگ‌های مخزنی با تخلخل و تراوایی بالا را در بر می‌گیرند. در مقابل، مقادیر بالای GSR در ارتباط با سنگ‌های بکر است که فاقد نقاط ضعف از قبیل شکستگی‌ها، ناپیوستگی‌ها و حفرات هستند. در این مطالعه، GSR با استفاده از معادلاتی که برای سنگ‌های آواری طراحی شده‌اند براساس نگارهای پتروفیزیکی محاسبه شده است. میدان مورد مطالعه، میدان گازی پارس جنوبی است که توالی کربناته پرمو-تریاس کنگان دالان در آن میزبان تجمعات عظیم گاز است. GSR محاسبه شده همبستگی بسیار خوبی با تخلخل و ضرایب الاستیک سنگ‌های کربناته مطالعه شده نشان می‌دهد. تمایز بین سنگ‌های مخزنی و بخش‌های شیلی غیر مخزنی به‌راحتی با کنار هم گذاشتن GSR و نگارهای چاه‌پیمایی امکان‌پذیر است. مقادیر بسیار پایین GSR که ارتباط خوبی با نگار پرتو گاما دارند، شاخص فواصل شیلی است. که این فواصل می‌توانند مسبب ریزش دیواره چاه، مچالگی لوله جداری و دیگر مشکلات وابسته به حفاری شوند. اگر مقادیر پایین GSR با نگار پرتو گاما ارتباط خوبی نداشته باشند، نشان‌دهنده توزیع بخش‌های مخزنی است. در انتها پس از محاسبه GSR، مقادیر آن با استفاده از یک مدل شبکه عصبی احتمالی از داده‌های لرزه‌ای سه بعدی پس از برانبارش میدان پارس جنوبی تخمین زده شده است. مقادیر بالای ضریب همبستگی بین GSR واقعی و مقادیر تخمین زده شده توسط شبکه عصبی، صحت مدل هوشمند را در تخمین GSR نشان می‌دهد. مکعب سه بعدی ساخته شده از GSR می‌تواند اساسی برای ساخت مدل‌های ژئومکانیکی بعدی در میدان گازی پارس جنوبی باشد.

Keywords