Batı-Dışı Modernleşme Kavramı Temelinde Türkiye’de Cumhuriyetin İlk Yıllarında Modernleşme Çabaları

Abstract

Doğu ve Batı, Avrupa merkez alınarak kurgulanmış, gerçekte var olmayan, bütünüyle Avrupalının düşüncesinde doğmuş ve baskın kültür aracılığıyla dünyaya kabul ettirilmiş adlandırmalardır. Bu iki kutuplu yön anlayışı, yine bir üçüncüsü olmayan iki kültür ve uygarlığı ifade eder. Oryantalizm bu uygarlıklardan birini (Batı/Kuzey) ilerlemenin, sürekli gelişmenin, diğerini (Doğu/Güney) ise durağanlığın, geriliğin sembolü olarak bilimde, sanatta, kültürde, ekonomide vb. sürekli yeniden üretir. Bu yapılanma Batı’nın Aydınlanma felsefesi ışığında kurguladığı modern dünya görüşünü yansıtmaktadır. Modernleşmenin farklı toplumsal geleneklere sahip olan Batılı toplumlarda farklı kaynaklardan doğarak aynı modernlik temeline ulaştığı görülmektedir. Bu gerçekliğin sonucu olarak, modernliğin evrensellik ilkesinin sorgulanabileceği düşüncesinden hareket eden Batı-dışı modernlik düşünürleri, günümüzde halen modernleşme yolunda olan toplumların Batı’nın empoze ettiği kendisini taklit etmeyi öneren yolun, tek doğru yol olmayabileceğini, farklı izler üzerinden giderek de modernliğe ulaşılabileceğini iddia etmektedirler.

Keywords

• aydınlanma
• türk modernleşmesi
• batı-dışı modernleşme
• çoğul modernlik
• gelenek
• enlightenment
• non-western modernization
• plural modernity
• turkish modernization
• tradition