اثربخشی آموزش تصحیح شناختی مبتنی بر معارف اسلامی بر حسادت دختران نوجوان

Abstract

سابقه و هدف: هر چند روان‌شناسی شناختی با بیش از هفت دهه سابقه به تصحیح باورهای غیرمنطقی و افکار منفی افراد می‌پردازد، اما پژوهش‌های اندکی این روش را با معارف اسلامی تلفیق کرده است. ازاین‌رو، هدف از این تحقیق بررسی تأثیر آموزش تصحیح شناختی مبتنی بر معارف اسلامی بر حسادت دختران نوجوان بود. روش کار: این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعۀ آماري پژوهش تمامی دختران نوجوان 16 تا 18 سال مقطع متوسطۀ دوم شهر اصفهان در سال تحصیلی 99-1398 بود. حجم نمونه 30 نفر بود که به‌صورت در‌دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گمارده‌ شدند. ابزار اندازه‌گیری ‌پرسش‌نامة سنجش حسادت ولی‌زاده و آذربایجانی بود. گروه آزمایش تحت مداخلۀ هشت جلسۀ یک‌ساعتۀ آموزش شناختی-رفتاری با محوریت مبانی دینی قرار گرفت ولی گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌های به‌دست‌آمده با آمار توصیفی (میانگین و انحراف ‌معیار) و آمار استنباطی تحلیل کوواریانس تجزیه‌وتحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند. یافته‌ها: نتایج نشان داد آموزش تصحیح شناختی مبتنی بر معارف اسلامی بر حسادت دختران نوجوان و ابعاد آن در پس‌آزمون گروه آزمايشي تأثیر داشت. ميزان اين تأثیر در حسادت 7/24 درصد و در ابعاد مؤلفه‌های حسادت یعنی بُعد شناختی حسادت 3/21 درصد، بُعد عاطفی حسادت 6/18 درصد و بُعد رفتاری حسادت 5/22 درصد بود. مقدار Pنیز کمتر از 01/0 در نظر گرفته شد. نتیجه‌گیری: با‌ توجه به‌ اینکه در کشور ما باورهای دینی از ارزش‌های انسانی تلقی می‌شود، آموزش تصحیح شناختی مبتنی بر تعالیم دینی بر رفتار و شناخت افراد تأثیر می‌گذارد و در این پژوهش توانسته است میزان حسادت دانش‌آموزان را تغییر دهد. بنابراین، دانش‌آموزان می‌توانند افکار غیرمنطقی و هیجاناتشان را بررسی کنند و رفتارهای مخرب وجودی­شان را تغییر دهند.

Keywords

• آموزش تصحیح شناختی؛ حسادت؛ مبانی دینی