بررسی تحولی اثر خلق مثبت بر انعطاف پذیری شناختی و رابطه آن با خلاقیت

Abstract

زمینه و هدف: خلق مثبت و انعطاف‌پذیری شناختی از عوامل تقویت کننده خلاقیت شناخته‌ می‌شوند. مطالعه حاضر با این فرض که خلق مثبت احتمالاً با اثرگذاری بر انعطاف‌پذیری شناختی موجب ارتقا خلاقیت می‌شود، این مهم را در بازه سنی 8 تا 12 سال بررسی کرده است. روش پژوهش: جامعة پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر 8 تا ۱۲ ساله مناطق 4 و ۸ شهر تهران بودند. از جامعه پژوهش 60 نفر در دو گروه سنی ۸ تا ۱۰ (76/0±80/8) و ۱۰ تا ۱۲ (76/0±20/11) سال به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شد. پس از جایگذاری تصادفی افراد در گروه‌های پژوهش بر مبنای حالت خلقی القا شده و سن آن‌ها، افراد با استفاده از نسخه کامپیوتری آزمون کارت‌های ویسکانسین (1948) و آزمون تفکر خلاق تورنس (1974)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‌های گردآوری شده با استفاده از آزمون‌های آماری تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون، یو مان-ویتنی و مدل رگرسیونی متغیر میانجی هیز (2017) تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته‌ها: تحلیل مدل رگرسیونی نقش میانجی انعطاف‌پذیری شناختی میان حالت خلقی و نمرات افراد در آزمون خلاقیت را تأیید کرده و نشان داد خلق مثبت موجب بهبود انعطاف‌پذیری شناختی افراد و بواسطه آن عملکرد بهتر آن‌ها در آزمون خلاقیت می‌گردد. نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش به عنوان شاهدی علمی اهمیت حالات خلقی و تاثیر آن بر میزان انعطاف‌پذیری شناختی و عملکرد خلاقانه‌ در کودکان را نشان می‌دهد و بر ضرورت در نظر گرفتن این مسئله در محیط‌های آموزشی با هدف ایجاد و تقویت تفکر خلاقانه در کودکان تأکید داشت.

Keywords

• انعطاف‌پذیری شناختی
• خلاقیت
• خلق مثبت
• مراحل تحولی