Pizhūhish/hā-yi Rūstāyī (Feb 2011)
سنجش آسیب‌پذیری اقتصادی و اجتماعی کشاورزان در برابر خشکسالی (مطالعه موردی: گندم‌کاران شهرستان‌های کرمانشاه، صحنه و روانسر)
Abstract
وقوع خشکسالی‌های اخیر در ایران و شدت خسارت‌های وارد شده، از ادامه آسیب‌پذیری کشاورزان حکایت می‌کند. در زمان حاضر مدیریت خشکسالی در کشور ما، بر مبنای مدیریت بحران صورت می‌گیرد و بدین‌ترتیب به کاهش تأثیرات و آمادگی در برابر خشکسالی توجه چندانی نمی‌شود. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از این مطالعه سنجش آسیب‌پذیری اقتصادی و اجتماعی خشکسالی در بین کشاورزان گندم‌کار از سه منطقه با شدت‌های متفاوت خشکسالی بوده است: بسیار شدید، فوق‌العاده شدید و بحرانی در شهرستان‌های کرمانشاه، صحنه و روانسر. در این مطالعه از روش پیمایشی استفاده شد و داده‌ها از 370 کشاورز گندم‌کار با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی چندمرحله‌ای جمع‌آوری گردید. به منظور جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبة حضوری با کشاورزانی که با خشکسالی در سال‌های 88-1386 مواجه و دست به گریبان شده بودند، بهره گرفته شد. پس از مرور و مطالعات مقدماتی، شاخص‌های اجتماعی– اقتصادی آسیب‌پذیری استخراج شدند. برای سنجش آسیب‌پذیری اجتماعی- اقتصادی کشاورزان گندم‌کار از فرمول می‌بار و والدز (2005) استفاده شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن‌‌اند که کشاورزان گندم‌کار در شهرستان روانسر بیشترین آسیب‌پذیری را داشته‌اند، و کشاورزان گندم‌کار در شهرستان کرمانشاه با کمترین آسیب‌پذیری اقتصادی و اجتماعی مواجه بوده‌اند. دستاوردهای این مطالعه می‌تواند مسئولان مدیریت خشکسالی استان کرمانشاه را در تخصیص اعتبارات با توجه به میزان آسیب‌پذیری مناطق یاری برساند.
