Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Jan 2012)
ORMANBAŞI TEPE (SİNCİK-ADIYAMAN) CU CEVHERLEŞMESİNİN JEOLOJİSİ, JEOKİMYASI VE JENETİK ÖZELLİKLERİ
Abstract
İnceleme alanı Adıyaman-Sincik ilçesine bağlı Ormanbaşı Tepe ve çevresini kapsar. Güney Doğu Anadolu Kenar Kıvrımları Kuşağı ile Toros Orojenik Kuşağı arasında kalan bölgedeki Cu cevherleşmelerinin bölgesel jeoloji konumları, yaklaşık D-B uzanımlı bindirme düzlemleri ile uyumludur. Cu cevherleşmeleri, Koçali karmaşığının çamurtaşı, diyabaz, spilit ve kiltaşı-şeyllerin içerisinde merceğimsi ve tabakamsı şekillerde bulunmaktadır. Bu oluşukların ilksel oluşum ilişkileri tümüyle kaybolmuş olup genel tektonik hatlara uyumlu bindirme düzlemleri boyunca izlenmişlerdir. Cevher yapısı genel olarak masif, kimi zonlarda ağsı ve saçınımlıdır. Cevherleşme yüzeyde demir şapka (gossan) şeklinde görülürken, derine doğru piritli cevher kabuğu izlenmektedir. Cevher parajenezi pirit, markazit, kalkopirit, sfalerit, bornit, kalkozin-kovellin ve nabit bakır şeklindedir. Cevherleşmelere ait örneklerin tamamı Cu-Pb-Zn ve Au-(Cu+Pb+Zn)-Ag üçgen diyagramlarında Kıbrıs tipi volkanojenik masif sülfit (VMS) alanında kalmaktadır. İlksel mantoya göre normalize edilmiş Pb, Cu, Ag, Au ve Zn spider diyagramlarında da örneklerin tamamı VMS yataklarına benzer bir eğilim sunmaktadır. Ayrıca masif piritlerde yapılan analizlerde, bunların Co/Ni oranlarının 1’in üzerinde olduğu ve düşük Ni içeriğine sahip oldukları saptanmış olduğundan cevherleşmelerde hidrotermal süreçlerin etkin olduğu anlaşılmıştır. İnceleme alanındaki pirit ve kalkopirit örneklerinden yapılan kükürt izotop çalışmalarında S32/S34 oranları 6,9 ile 7,6 olarak elde edilmiştir. Bu değerler hem volkanizma ile ilgili hidrotermal çözeltilerdeki kükürt oranlarıyla uyumludur, hem de dünya üzerindeki Kıbrıs tipi VMS yataklarıyla benzer bir bileşim sergilemektedir.
