Muzyka (Nov 2020)
„Composing for the films” Theodora W. Adorno i Hannsa Eislera jako krytyczna refleksja o muzyce filmowej
Abstract
Książka Composing for the films jest wyjątkową pozycją wśród literatury muzykologii filmowej. Wydana w 1947 roku była niemal natychmiastową odpowiedzią na szybko rozwijający się w Hollywood przemysł filmowy. Chociaż powstała we współpracy dwóch autorów – Theodora Adorno oraz Hannsa Eislera, przez wiele lat znana była tylko pod nazwiskiem tego drugiego. Pomimo oryginalności koncepcji, nie była ona przedmiotem analizy w Polsce. W pierwszej części artykułu koncentruję się na okolicznościach powstania publikacji oraz historii jej wydań. Proces ten był utrudniony ze względu na skomplikowaną sytuację polityczną obu autorów. Kluczem interpretacyjnym koncepcji zawartej w książce jest teoria krytyczna, zaadaptowana przez Theodora Adorno do badań nad muzyką filmową. W artykule wyodrębniam zawarte w myśli autorów cztery segmenty tematyczne – krytykę kinematografii jako przejawu kultury masowej, krytykę warsztatu kompozytorskiego twórcy muzyki filmowej, krytykę tradycyjnych technik kompozytorskich i możliwości zastosowania w kinie nowej muzyki oraz krytykę i niebezpieczeństwa związane z użyciem w muzyce filmowej nowej technologii. Taki podział umożliwił mi przedstawienie wszystkich czynników analizowanych przez autorów – muzykologicznych, filozoficznych, ekonomicznych, politycznych, socjologicznych. Analizę samej refleksji autorów poszerzam o koncepcje socjologiczne Maxa Webera oraz Theodora W. Adorno - fetyszyzację muzyki, racjonalizację, regresję w słuchaniu. Przedstawiam także część technik kompozytorskich, wciąż stosowanych w muzyce filmowej, które autorzy opisują jako ,,złe nawyki kompozytorskie'' – stosowanych przez kompozytorów do dziś.
Keywords
