پژوهشنامه علم سنجی (Mar 2021)
تحلیل رویکرد حوزه‌های سنجش تولیدات علمی در ایران
Abstract
هدف: هدف این پژوهش تحلیل رویکرد موضوعی کتاب‌ها و پایان‌نامه‌های حوزه‌های سنجش تولیدات علمی در ایران است. روش‌شناسی: این پژوهش از نوع پژوهش‌های کاربردی کتاب‌سنجی است که از طریق تحلیل محتوا به انجام رسیده است. جامعه پژوهش شامل 115 عنوان کتاب فارسی و 362 عنوان پایان‌نامه نوشته‌شده در دانشگاه‌های دولتی ایران از سال 1380 تا سال 1395 است. گردآوری اطلاعات با چکلیست و تحلیل داده‌ها با نرمافزار اکسل انجام شده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان دادند که کتاب‌های تألیفی حوزه‌های سنجش تولیدات علمی در ایران بیشتر از کتاب‌های اقتباسی، ترجمهای، نقد و بررسی، گردآوری، مجموعه مقالات و راهنماهاست و کتاب‌ها و پایان‌نامه‌ها روند نشر صعودی دارند و بیشترین رویکرد موضوعی آنها تحلیل استنادی و علم‌سنجی بوده و رویکردهای اطلاعسنجی، اختراعسنجی و مصورسازی اطلاعات کمتر مورد بررسی قرار گرفته‌اند. همچنین بیشترین پژوهش‌های حوزه‌های سنجش تولیدات علمی در رشته‌های علوم کامپیوتر، پزشکی، آموزش عالی، مدیریت، فناوری اطلاعات و کتابداری و علم اطلاعات و کمترین آنها در رشته‌های اخلاق، تاریخ، فلسفه، حقوق و مطالعات زنان انجام شده است. علاوهبراین رویکرد موضوعی کتاب‌ها و پایان‌نامه‌ها از موضوعات کتابشناسی‌ها و تحلیل استنادی به علم‌سنجی و مصورسازی اطلاعات تغییر یافته و مهم‌ترین شکاف‌های موضوعی آنها عدم سنجش کیفی و آسیب‌شناسی این حوزه‌هاست. نتیجه‌گیری: نتایج نشان دادند که کتاب‌ها و پایان‌نامه‌های حوزه‌های سنجش تولیدات علمی در ایران همپوشانی موضوعی بیشتری داشته و نیاز به آسیب‌شناسی برای شناسایی شکاف‌ها و چالش‌های موجود در این زمینه دارند.
Keywords
