زبان پژوهی (Aug 2018)

بررسی معنی سازی و استنباط و الگوهای مفهومی اسامی مرکب درون مرکز فارسی

  • مهدی سبزواری

DOI
https://doi.org/10.22051/jlr.2016.2446
Journal volume & issue
Vol. 10, no. 27
pp. 49 – 68

Abstract

Read online

با گسترش مرزهای دانش، نظام مفهومی بشر نیز تغییر می­کند. این دگرگونی به دو شیوه انجام می­پذیرد. نخست با مواجهه مستقیم با پدیده‌ها و تجربه­کردن و یادگیری این مفاهیم از محیط پیرامون و دوم به وسیلة ترکیب مفاهیم موجود و خلق مفاهیم جدید. اسم­های مرکب بازنمایانندة کارکرد فرایند ترکیب در هر زبان است. در اسم­های مرکب، هسته توسط بخش بعدی که توصیف­گر است، تعدیل و تحدید می­شود. در واقع توصیف­گر باعثِ تمایزِ اسمِ هسته از اسم­های هم­مقوله خود می­شود. در هنگام شکل­گیریِ ترکیبی نو، همواره انتظار می­رود که معناهای اسم­های موجود در ترکیب تغییر کند و منطبق بر معنای اولیه و مستقل این اسم­ها نباشد. فرایند تولید معنای مجازی و استعاری و غیر استنباطی فرایندی مداوم از مقوله­سازی ذهن بشر از جهان بیرونی است و معنای مجازی با معنای واژه‌به‌واژه، پیوند نزدیکی دارد. بخش مهمی از فهم زبان روزمره، تعبیر اسم­های مرکب تازه­وارد به زبان به وسیله ترکیب مفهومی است. فرایندی که نقش آن در تعبیر و استنباط و معنی بخشیدن نهایی به اسم­های مرکب مشهود است. سخن­گویان هر زبان قادرند مفاهیم را به صورت‌های مختلف با هم ترکیب کنند و نتیجه آن وجود اسامی مرکب با ساخت همسان اما دارای معنی و مفهوم متفاوت است. در این مقاله، چگونگی معنی‌سازی و استنباط و الگوهای مفهومی اسم­های مرکب درون­مرکز فارسی بررسی می­شود.

Keywords