Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi (Jun 2018)
Gülemhan Koşağı Üzerine Bir Değerlendirme
Abstract
Birinci Mançu-Çin istilası devri olarak adlandırılan 1755-1865 yılları arası, Türklerin anayurdu Doğu Türkistan’ın siyasi, ekonomik ve toplumsal yapısının, Çinliler tarafından tamamen değiştirilip Çin sosyo-ekonomik yapısının baskıyla yerleştirildiği bir dönemdir. Çalışmamıza konu olan Gülemhan Koşağı da 1820-1825 yılları arasında, İli ırmağı kıyısındaki Oyman Bulak’ta yaşanmış gerçek bir olay ve şahısla ilgili tarihî koşaklardan biridir. Koşakta Uygur kızı güzel Gülemhan’ın feodal nikâhla kararan talihi, sevgisi ve nikâh özgürlüğü için verdiği mücadele anlatılmaktadır. Uygur halkı tarafından yaratılan bu tarihî koşakta Gülemhan’ın talihsiz kaderinden duyulan üzüntü, zalimlere sitem ve nefret dile getirilmektedir. Gülemhan Koşağında, zulüm, baskı ve yıldırma politikalarına rağmen Uygurların gelecek özgür günlere duyduğu özlem ve bu uğurda mücadele arzusu Gülemhan üzerinden kararlılıkla vurgulanmaktadır. Çalışmamızda, ilk olarak Gülemhan Olayı hakkında bilgi verilecek, daha sonra Gülemhan Koşağı konu, içerik, şekil, yapı ve işlev yönünden değerlendirilecektir.
