Pizhūhish dar Bihdāsht-i Muḥīṭ. (Feb 2024)
مقایسه کارایی انباشت زیستی فلزات سنگین در Verbascum speciosum، Acantholimon hohenackeri، Acanthophyllum microcephalum، Euphorbia macroclada رشد یافته در اطراف معادن سرب و روی
Abstract
زمینه و هدف: گیاه‌پالایی از روش‌های کارآمد در تثبیت، استخراج، محبوس کردن و یا سمیت‌زدایی از آلاینده‌ها با استفاده از گیاهان بشمار می‌رود. این روش ارزان قیمت و دوستدار محیط زیست، موجب احیاء، توسعه پوشش گیاهی و همچنین افزایش فعالیت و رشد میکروارگانیزم‌ها می‌شود. در این مطالعه گونه‌های رشدیافته در خاک‌روبه‌های معادن سرب و روی راونج شناسایی و ارزیابی شد. مواد و روش‌ها: گیاهان بومی رشد کرده در خاک‌روبه‌های معدنی، از قسمت ریشه جدا شدند. نمونه‌برداری به صورت تصادفی از خاک و گونه‌های گیاهی شناسایی‌شده انجام شد. میزان تجمع فلزات سنگین (سرب، روی، منگنز، کروم، مس، نیکل، کادمیوم و کبالت) در خاک، اندام‌های هوایی و ریشه گیاهان مورد سنجش قرار گرفت. همچنین شاخص‌های تغلیظ زیستی بخش هوایی و ریشهای و عامل انتقال محاسبه گردید.یافته‌ها: فلزات سنگین کادمیوم، روی، سرب و منگنز به ترتیب بیشترین تجمع را در برگ گیاهان Euphorbia macroclada (3/0±91/17 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، Verbascum speciosum (751/42±94/67 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، Acanthophyllum microcephalum (272/31±11/73 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و Acanthophyllum microcephalum (594/9±59/76 میلی‌گرم بر کیلوگرم) دارا بودند. همچنین فلزات کبالت، کروم، مس و نیکل به ترتیب بیشترین تجمع را در ریشه گیاهان Acantholimon hohenackeri (3/0±17/55 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، Acantholimon hohenakeri (20/2±16/28 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، Euphorbia macroclada (19/0±51/36 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و Verbascum speciosum (17/0±56/90 میلی‌گرم بر کیلوگرم) نشان دادند. گیاه Euphorbia macroclada بیشترین میزان تغلیظ زیستی در اندام هوایی و ریشهای مربوط به فلز کادمیوم (0/40) را از خود نشان داد. همچنین بیشترین میزان عامل انتقال (2/75) مربوط به فلز سرب و توسط گیاه Acantholimon hohenackeri انجام شد.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، گونه‌های مورد بررسی در معدن سرب و روی راونج می‌تواند به عنوان گیاهان مقاوم به فلزات سنگین به منظور کاهش تحرک و فراهمیِ زیستی فلزات سنگین و در نتیجه بهبود کیفیت بافت خاک استفاده نمود.
Keywords
