شباهت‌ها و تفاوت‌های واژگانی در ترکی رایج درکرمان و ترکی آذری تبریزی

Abstract

پژوهش حاضر به بررسی شباهت­ها و تفاوت­های واژگانی ترکی رایج در آبادی­های ترکی ­زبانِ شهرستان ارزوئیه در استان کرمان و ترکی آذری گونۀ تبریزی پرداخته‌است. پیکرۀ پژوهش از داده ­های موجود در نرم ­افزار اطلس ملی زبانی ایران اقتباس شده‌است؛ اطلس زبانی ایران که در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حال تدوین است. این داده ­ها، به وسیله پرسشنامه­ ای مشتمل بر 105 واژه و پاره‌گفته و 36 جمله به روش مصاحبۀ رودرو از گویشوران ترکی زبان ساکن در آبادی­های ترک ­زبان شهرستان ارزوئیه در استان کرمان گردآوری شده ­اند. پیکره این پژوهش شامل 860 واژه است. داده ­ها بر اساس مبنای نظری پژوهش، توصیف و تحلیل شده و با واژه­های ترکی آذری گونۀ تبریزی مقایسه شده ­اند. مبنای مقایسه برای ترکی آذری، شمّ زبانی نگارنده و فرهنگ ­های ترکی است. ترکی رایج در شهرستان ارزوئیۀ استان کرمان، از جنبة واژگانی، شباهت­های بسیاری با ترکی آذری گونۀ تبریزی دارد. تفاوت­های واژگانی بین این دو گونۀ ترکی ناشی از معادل­هایی است که گویشوران تحت تأثیر زبان فارسی محلی رایج در آن منطقه در گویش خود به کار می‌برند. به سبب آنکه هدف از پژوهش حاضر بررسی شباهت­های واژگانی بین این دو گونۀ ترکی است، تفاوت­های آوایی در این معادل­های واژگانی، نادیده انگاشته می­شوند. به طور کلی، شباهت­های بسیار زیادِ معادل­های واژگانی در زبان ترکی رایج در آبادی­های ترکی ­زبانِ شهرستان ارزوئیۀ استان کرمان با معادل­های زبان ترکی آذری گونۀ تبریزی، نشان می­دهد که ترکیِ رایج در منطقۀ مورد بررسی، همانند ترکی آذری گونۀ تبریزی از شاخۀ اوغوز در خانوادۀ زبان­های ترکی ­تبار است.

Keywords

• شباهت­های واژگانی
• تفاوت­های واژگانی
• تماس زبانی
• ترکی آذری گونۀ تبریزی
• ترکی کرمان
• روستاهای ترکی ­زبان استان کرمان