بررسی سیر تحول طراحی حروف کتاب فارسی اول دبستان (از سال 1300 تا 1395 در ایران)

Abstract

پس از ورود چاپ سربی و سنگی، وظیفه تولید کتاب از کاتبان به دستگاه‌های چاپ سپرده شد. به دلیل نزدیکی کتب سنگی به نسخ کاتبان، امکانات صفحه‌آرایی و امرارمعاش خوشنویسان، خط نستعلیق و چاپ سنگی رونق یافت؛ بنابراین اولین طراحان حروف خوشنویسان بوده‌اند. ازجمله اهداف این مقاله بررسی سیر تحول طراحی حروف موجود در کتاب فارسی اول دبستان از 1300 تا 1395 است لذا سؤالات اصلی این تحقیق عبارت‌اند از: چه تغییراتی در طراحی حروف کتاب فارسی اول دبستان از سال 1300 تا 1395 صورت گرفته است؟ علل پیدایش و اعمال و نتیجه این تغییرات چیست؟ روش تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای است.نتایج نشان می‌دهد از سال 1300 خط نستعلیق و نسخ در کتاب‌ها به کار می‌رفت. از سال 1337 تا 1342 نیاز به حروف چاپی موجب شکل‌گیری و طراحی حروف مناسب برای تولید کتاب شد و خط نسخ به دلیل قابلیت تبدیل به حروف چاپی در صنعت چاپ به کار گرفته شد و از سال 1341 کتاب‌ها از خط نستعلیق فاصله گرفت. برای نوشتن مطلوب، قبل از دهه‌ی 70 در لوحه‌های کتاب فارسی خطوطی در جهت افق، عمود، مورب و منحنی برای آغاز تمرین نوشتن اضافه شد ولی از سال 1380 سه نوع رسم‌الخط تحریری و نسخ و شبه نستعلیق به کار گرفته شد. با افزایش سه شیوه رسم‌الخط برای خواندن و نوشتن، مشکلاتی برای دانش آموزان به وجود آمده و هنوز فونت مناسب برای کتاب فارسی اول دبستان طراحی نشده است.

Keywords

• طراحی حروف
• کتاب فارسی
• اول دبستان