Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Oct 2018)
Sıradışı Bir Amerikalının Ermeni Olaylarına Bakışı: Francis Hopkinson Smith
Abstract
Batı dünyasında tarihi sürece bakıldığında Türk, genellikle öteki olarak algılana gelmiştir. Böyle bir algının oluşmasında birtakım unsurların etkili olduğu söylenebilir. Özellikle 19. Yüzyılın sonu ve 20. Yüzyılın başında Ermeni Sorunu bu unsurlardan biri haline gelmiştir. Bilhassa Amerika’da Türk imgesini olumsuz yönde etkileyen en önemli unsurların başında Ermeni sorunu algısı gelir. Amerika’da böyle bir algının oluşmasında seyyah, gazete ve misyoner gibi unsurların etkisi olmuştur. Büyük çoğunluğu Ermeni Sorunu’nda Osmanlı Devleti’ne menfi yaklaşmış ve Türkleri ötekileştirmişken bazen istisnalar da olmuştur. Bunlardan biri olan ve sıradışı kişiliği ile dikkat çeken Francis Hopkinson Smith, Ermeni Sorunu’nda çoğunluğun tersine düşünen ve hareket eden bir kişi olarak dikkat çeker. Yazar, ressam, mühendis, iş adamı, gezgin gibi çok farklı uğraşları olan Smith, İstanbul’a yaptığı seyahatler neticesinde Türkleri ve Ermenileri tanımış, yaşanan olaylara da şahit olmuştur. 1890’lı yıllarda meydana gelen olayların bazıları esnasında Dersaadet’te bulunan bu ilginç Amerikalı ülkesine dönüşünde Ermeni propagandasından kaynaklanan menfi duruma karşı Osmanlı yanlısı, II. Abdülhamid’i savunur bir tavır sergilemiştir. Gazetelerde çıkan haber ve röportajlarında bu olayları derinlemesine ele alarak, Ermeni komitelerini ve misyonerleri olayların asıl müsebbibi olarak gördüğünü dile getirmiştir. Bu çalışmada Francis Hopkinson Smith’in Ermeni Sorunu ile ilgili tutumu ve meseleye yaklaşımı, daha ziyade Amerikan gazeteleri üzerinden ele alınacak olup bu sıradışı şahsiyetin konuyla ilgili değerlendirmelerinin analiz edilmesi hedeflenmektedir.
