بوم شناسی کشاورزی (Feb 2020)
اثر تنش خشکی و محلولپاشی بور و روی بر عملکرد و برخی خصوصیات مورفولوژیک و زراعی گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.)
Abstract
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی عناصر کممصرف بور و روی بر عملکرد و برخی صفات مورفولوژیک و زراعی گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.) (رقم محلی اصفهان) تحت تنش خشکی انتهای فصل، دو آزمایش جداگانه طی سالهای زراعی 93- 1392 و 94- 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی بهصورت اسپیلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. کرت اصلی شامل سه سطح محدودیت آب (=S1 آبیاری کامل تا انتهای فصل، =S2 قطع آبیاری از مرحله گل‌دهی و =S3 قطع آبیاری از مرحله دانهبندی) و کرت فرعی شامل ترکیب فاکتوریل عناصر ریزمغذی بور (0B1= ، 350 B2=و 700B3= پیپیام) و روی (0Zn1= ، 1000Zn2= و 2000Zn3= پیپیام) بود. نتایج نشان داد که در سال اول آزمایش کلیه صفات مورد بررسی تحت اثرات منفی محدودیت آب قرار گرفتند. تنش خشکی در مرحله گل‌دهی (S2) و دانهبندی (S3)، بهصورت معنیداری عملکرد دانه را نسبت به شاهد (S1) کاهش داد (بهترتیب 62/15 درصد و 77/12 درصد). در سال دوم بهعلت بارشهای فراوان در طی دوره تنش اختلاف معنیداری بین تیمارهای آبیاری در کلیه صفات مشاهده نشد. در هر دو سال آزمایش تیمارهای B3Zn2 و B2Zn2 در صفات عملکرد و درصد مغز دانه حداکثر افزایش معنیدار و در صفات درصد پوسته دانه و نسبت پوسته به مغز بیش‌ترین کاهش معنیدار را نسبت به شاهد نشان دادند. هم‌چنین این تیمارها بالاترین قطر طبق (بهترتیب 83/42 و 31/42 میلیمتر)، طول (بهترتیب 84/8 و 63/8 میلیمتر) و عرض دانه (بهترتیب 89/4 و 77/4 میلیمتر) را دارا بودند. در هر دو سال آزمایش بیش‌ترین طول دانه در کلیه سطوح آبیاری در تیمار B3 مشاهده شد. محلولپاشی عناصر بور و روی در شرایط تنش در مرحله گل‌دهی و دانهبندی، اکثر صفات مورد بررسی را بهطور معنیداری بهبود بخشید. وجود همبستگی مثبت و معنیدار بین عملکرد و سایر صفات مورد مطالعه نشان داد که عناصر ریزمغذی اگر در زمان مناسب و به‌مقدار بهینه مصرف گردد، در مقاومت به خشکی گیاه اثر مثبت خواهند گذاشت. بهطورکلی، محلولپاشی برگی عناصر بور و روی نسبت به شاهد توانست تا حدودی خسارات ناشی از محدودیت آب را در گلرنگ جبران نماید.
Keywords
