Folia Toruniensia (Dec 2011)
Toruńskie przewodniki turystyczne w okresie budowy nowej formy podróżopisarskiej
Abstract
W artykule poruszono kwestię najstarszych przewodników turystycznych i wydawnictw do nich zbliżonych, dotyczących Torunia i związanych z rynkiem wydawniczym tego miasta. Analiza została chronologicznie ograniczona latami 1846-1903, gdzie dolną granicą była data wydania pierwszej publikacji o cechach przewodnika, a górną rok wydania pierwszego przewodnika, w formie i treści odpowiadającego wymaganiom stawianym przed tym gatunkiem literackim. Analiza formalna i merytoryczna związana była z porównaniem toruńskich publikacji z modelowym przewodnikiem turystycznym, co pozwoliło na ukazanie ewolucji toruńskich baedekerów. Autor wykazał, że druki Julius Wernicke, Wegweiser durch Thorn und seine Umgebungen. […] z 1846 r. oraz Theodor Körner, Der Führer durch Thorn enthaltend eine historisch-politische Uebersicht […] z 1847 r. – uważane dotąd za pierwsze przewodniki turystyczne po Toruniu, w istocie nie spełniają wszystkich wymogów niezbędnych, by tak je zaklasyfikować. Dopiero opracowanie Reinhard Uebrick, Thorn. Illustrierter Fűhrer [...] z 1903 r. może zasłużyć na miano pierwszego monograficznego przewodnika turystycznego po Toruniu. Trzeba jednak nadmienić, że skromniejsze objętościowo informacje dla podróżnych swoje miejsce znajdywały już dużo wcześniej, bo w drugiej połowie XIX w. w przewodnikach dotyczących geograficznie większych obszarów, wydawanych przez oficyny John Murray, Theobald Grieben, Joseph Meyers i Karl Baedeker. Także one w pewnym stopniu przyczyniły się o wykrystalizowania tego gatunku literackiego w odniesieniu do Grodu Kopernika.
Keywords
