Zjawisko „powracających ptaków” na polskim rynku sztuki. Aspekty ekonomiczno-prawne

Abstract

Przez termin „powracające ptaki” należy rozumieć zjawisko polegające na powrocie na rynek aukcyjny dzieła sztuki (obiektu) niesprzedanego na wcześniejszej aukcji, wylicytowanego wcześniej warunkowo na aukcji, ale ostatecznie niesprzedanego, albo wcześniej fikcyjnie sprzedanego na aukcji. „Powracające ptaki” co do zasady skutkują w modelowym ujęciu trudnością sprzedania takich dzieł, tracą bowiem efekt świeżości dla uczestników aukcji. Wobec braku na polskim rynku aukcyjnym rozwiniętego systemu gwarancji próbą obrony przed spadkiem dzieł z aukcji i tzw. paleniem obiektów, są udawane transakcje warunkowe albo fikcyjne sprzedaże. W ten sposób rodzą się osobne typy „powracających ptaków”, oznaczone jako „zielone” i „czarne”. Ich funkcjonowanie na polskim rynku aukcyjnym wynika z braku prawnej odpowiedzialności domów aukcyjnych za wyniki aukcyjne i braku konstrukcji prawnej należytej staranności takich podmiotów w obrocie dziełami sztuki.