Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Dec 2014)
BASİT ZEMİN İNDEKS ÖZELLİKLERİNİ KULLANARAK ŞİŞME BASINCININ HESAPLANMASI
Abstract
Kurak ve yarı kurak bölgelerde şişen zeminlerin haşf yapılarda neden olduğu hasarın boyutu toplamda büyük doğal afetlerin neden olduğu hasar kadar olabilmektedir. şişen zeminlerin şişme basıncı dahil olmak üzere birçok özelliği değişik çalışmalara konu olmuştur. şişme basıncı bugüne kadar hemen hemen istisnasız biçimde geleneksel ödometre deneyi ile tayin edilmiştir. Zeminlerin şişme basıncını dolaylı olarak ölçen bu yöntem çoğu zaman spekülatif sonuçlar vermektedir. Bu çalışmada 124 zemin numunesi üzerinde sabit hacimli şişme ve serbest şişme deney yöntemleri kullanılarak 1000 adet deney yapılmıştır. Her bir zemin numunesi üzerinde statik kompaksiyon deneyleri yapılarak, farklı su içeriği ve farklı kuru yoğunluklarda özdeş örnekler türetilmiştir. Zemin numunelerine ait Atterberg limitleri, ilksel su içerikleri ve kuru yoğunlukları regresyon analizine tabi tutulmuştur. Sonuçta elde edilen ampirik ilişki ile şişme basıncı makul bir doğruluk düzeyinde hesaplanabilmektedir. Sabit hacimli şişme deneyi ile serbest şişme deneyinden elde edilen sonuçlar arasındaki korelasyon daha anlamlı sonuçlar vermiştir. Bu çalışmadan elde edilen ampirik ilişki ile daha önce yayınlanmış iki ampirik ilişkinin karşılaştırması yapıldığı zaman, önceden yayınlanmış ilişkilerin şişme basıncını olduğundan çok küçük hesapladıkları görülmüş ve bunun nedeninin şişme basıncını belirlemede dolaylı yöntemlerden kullanılması olduğu belirtilmiştir.
Keywords
