سیاست علم و فناوری (Dec 2022)
گونه‌شناسیِ مأموریت‌محورِ مؤسسات پژوهشی دولتی در نظام ملی نوآوری
Abstract
مؤسسات پژوهشی از جمله کلیدی‌ترین بازیگران نظام ملی نوآوری محسوب می‌شوند که نقش بسیار مهمی در تعیین جهت‌گیری‌ها و جریانات علم و فناوری ایفا می‌کنند. لذا شفاف‌سازیِ جایگاه آنها در نظام نوآوری و متعاقباً جهت‌دار کردنِ مسیر حرکت آنها از اهمیت بسزایی در راستای مأموریت‌گراییِ آنها برخوردار است. با این حال، شواهد موجود حاکی از آن است که کارکردهای مورد انتظارِ این مؤسسات به طور مؤثر محقق نشده است. یکی از دلایل آن می‌تواند ناشی از فقدان چارچوبی مأموریت‌محور از انواع این مؤسسات و رفتار مورد انتظار از آنها در نظام ملی نوآوریِ باشد. لذا، هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی دقیق کارکردهای اصلی مؤسسات پژوهشی دولتی و حوزه‌های تمرکز آنها بر اساس روش مرور نظام‌مند ادبیات و بررسیِ تطبیقیِ برخی نمونه‌های خارجی و متعاقباً ارائه چارچوبی برای گونه‌شناسیِ مؤسسات پژوهشیِ دولتی به منظور فراهم آوردن مبنایی جهت تخصیص مأموریت به آنها است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که 5 نوع مؤسسه پژوهشی شامل «مؤسسات پژوهشی علمی‌بنیادی»، «مراکز سیاست‌پژوه و اتاق‌های فکر»، «مؤسسات پژوهشی فناورانه و صنعتی»، «مؤسسات پژوهش و فناوری» و «مؤسسات پژوهشیِ مسئله‌محور» بر اساس دو بُعد حوزه‌های کارکردی و تمرکز در زنجیره نوآوری قابل تفکیک هستند که می‌تواند مبنایی برای تعیین مأموریت آنها و متعاقباً برنامه‌ریزی در راستای جهت‌گیری برخی الزامات مدیریتی در این مؤسسات باشد.
Keywords
