بررسی مولفه های مرتبط با اثربخشی یادگیری همراه در آموزش عالی

Abstract

هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی ‌مؤلفه‌های ‌مرتبط با اثربخشیِ یادگیریِ ‌همراه در آموزش عالی انجام‌شده است.مواد و روش‌ها: روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و از منظر گردآوری داده‌ها آمیخته از نوع اکتشافی (کیفی-کمی) است. جامعه آماری پژوهش شامل؛ کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل (1068 نفر) در موسسه آموزش عالی مهر البرز (سال تحصیلی 98-99) بوده است که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و فرمول کوکران 282 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. به‌منظور تحقق اهداف پژوهش، ابتدا پیشینۀ تحقیقیِ موجود و مرتبط موردبررسی و بی‌آنکه نظریۀ خاصی مبنای کار قرار داده شود، بامطالعه و تلفیق الگوهای موجود درزمینۀ مؤلفه‌های مرتبط با اثربخشی یادگیریِ همراه از یک‌سو و انتخاب مؤلفه‌هایی که بیشترِ پژوهشگران به آن‌ها اشاره‌کرده‌اند از سوی دیگر، 15 مؤلفه شناسایی‌شده و بر اساس آن الگوی مفهومی پژوهش بازنمایی گردید. مؤلفه‌های مذکور عبارت‌اند از؛ نگرش دانشجویان به یادگیریِ همراه، قصد تداومِ یادگیری همراه، سواد فناوری اطلاعات و ارتباطات، پشتیبانی (مالی، فنی، آموزشی و دانشجویی)، انعطاف‌پذیری، تعامل در یادگیریِ همراه، کیفیت محتوی الکترونیکی، درکِ سودمندی یادگیری همراه، سهولت استفاده از یادگیری همراه، استقلال، خودکارآمدی و هنجارهای ذهنی یادگیرنده، وجود زیرساخت و دسترسی به نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای موردنیاز برای یادگیری همراه. سپس مؤلفه‌های شناسایی‌شده بر اساس میزان ارتباط معنایی و محتوی در سه مؤلفه کلی‌تر شامل؛ مؤلفه‌های مرتبط با فرایند یاددهی- یادگیری[1]، ویژگی‌های فردی یادگیرنده و فناوری طبقه‌بندی شدند. در مرحلۀ بعد به‌منظور اعتبارسنجی الگوی مفهومی و بررسی وضعیت موجود در مؤسسه آموزش عالی مهر البرز پرسشنامه‌ای با 60 سؤال بسته پاسخ ساخته و اجرا شد. روایی پرسشنامه با نظر متخصصان، روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای‌ کرونباخ 0.97% محاسبه و به تأیید رسید.یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد: 1. الگوی طراحی‌شده از برازش مطلوبی برخوردار است. 2. از دیدگاه دانشجویان وضعیت موجود کلیه مؤلفه‌های مرتبط با اثربخشیِ یادگیریِ ‌همراه از میانگین نظری (2.5) پایین‌تر می‌باشد. 3؛ و درنهایت دانشجویان اظهار می‌دارند که از بین مؤلفه‌های شناسایی‌شده، هنجارهای ذهنی یادگیرنده دارای بیشترین اهمیت در اثربخشیِ یادگیریِ ‌همراه و وجود زیرساخت مناسب از کمترین اهمیت برخوردار است.نتیجه‌گیری: مجریان و سیاست‌گذاران موسسه آموزش عالی مهر البرز (الکترونیکی) قبل از پیاده‌سازی نظام یادگیریِ ‌همراه و به هنگام تدوین برنامه راهبردی و عملیاتی ضروری است به اهم مؤلفه‌های مؤثر برافزایش اثربخشی نظام مذکور نظیر؛ قصد تداومِ یادگیری همراه، سواد فناوری اطلاعات و ارتباطات، درکِ سودمندی یادگیری همراه، سهولت استفاده از یادگیریِ ‌همراه و تأمین زیرساخت مناسب جهت پیاده‌سازی آن توجه نمایند. در این راستا پیشنهاد می‌گردد به‌منظور بهبود مستمر کیفیت و افزایش اثربخشی یادگیریِ ‌همراه، سازوکارهای عملیاتی بر اساس اهم چالش‌های شناسایی‌شده طراحی، اجرا و مورد ارزیابی مستمر قرار گیرد.

Keywords

• یادگیری همراه
• اثربخشی
• محیط الکترونیکی
• نظام آموزش عالی