اثر محلول ‏پاشی روی و بور بر سهم انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در عملکرد دانه گندم نان تحت تنش گرمای انتهایی

Abstract

به‏ منظور بررسی اثر محلول‏ پاشی روی و بور بر سهم انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در عملکرد دانه گندم نان تحت تنش گرمای انتهایی، آزمایشی به‏ صورت کرت‏های خرد شده فاکتوریل با سه تکرار در شهرستان رامهرمز واقع در جنوب غربی ایران اجرا گردید. عوامل آزمایشی شامل تاریخ کاشت در دو سطح مناسب (30 آبان) و تأخیری (15 دی) به‏ عنوان عامل اصلی و محلول‏ پاشی در چهار سطح با آب (شاهد)، روی، بور و روی + بور و دو رقم گندم نان پیشتاز و چمران 2 به‏ صورت فاکتوریل به‏ عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش گرمای انتهایی ناشی از تأخیر در کاشت انتقال مجدد مواد فتوسنتزی ذخیره‏ ای از ساقه و سنبله به دانه و سهم نسبی ذخایر ساقه و سنبله در عملکرد دانه را به‏ طور معنی‏ داری افزایش داد، اما میزان فتوسنتز جاری و سهم نسبی آن در عملکرد و عملکرد دانه هر دو رقم گندم نان را به‏ طور معنی‏ داری کاهش داد. محلول‏ پاشی روی و بور بجز میزان فتوسنتز جاری و سهم نسبی آن در عملکرد و عملکرد دانه، همه صفات مورد اندازه ‏گیری را در هر دو تاریخ کاشت مناسب و تأخیری به‏ طور معنی‏ داری کاهش داد. رقم چمران 2 نسبت به رقم پیشتاز در صفات میزان فتوسنتز جاری، سهم نسبی فتوسنتز جاری در عملکرد و عملکرد دانه از برتری معنی‏ داری برخوردار بود، اما در سایر صفات، رقم پیشتاز برتری معنی‏ داری داشت. در بین همه صفات مورد اندازه‏ گیری، فتوسنتز جاری بیشترین سهم را در افزایش عملکرد دانه هر دو رقم گندم نان در هر دو تاریخ کاشت مناسب و تأخیری داشت. به‏ طور کلی، استفاده از محلول‏ پاشی روی یا روی + بور در رقم چمران 2 به‏ عنوان بهترین ترکیبات تیماری به‏ منظور کاهش اثرات زیان‏بار تنش گرمای انتهایی و بهبود عملکرد دانه در هر دو تاریخ کاشت مناسب و تأخیری توصیه می‏شود.

Keywords

• ارقام گندم
• تاریخ کاشت
• عناصر میکرو
• فتوسنتز جاری