بررسی تأثیر امواج گرمایی بر جزایر حرارتی کلانشهر تبریز

Abstract

امواج گرمایی از فرین­های آب و هوایی آسیب­زا بر انسان و محیط‌زیست است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر امواج گرمایی بر جزایر حرارتی کلانشهر تبریز طی سال­های 2018-2003 بود. بدین منظور داده­های حداکثر دمای ایستگاه سینوپتیک­ تبریز از سازمان هواشناسی اخذ و روزهایی توأم با موج گرمایی با کمک شاخص فومیاکی و در محیط نرم‌افزار متلب تعیین شدند. جهت بررسی تأثیر امواج گرمایی بر تشدید جزایر حرارتی، امواج گرمایی در ماه­های گرم و سرد سال انتخاب و جزایر حرارتی برای آن روزها و یک روز بدون موج گرمایی با کمترین دمای حداکثر قبل از هر موج گرمایی در روز هنگام و شب هنگام به کمک داده­های دمای سطح زمین سنجندۀ مودیس آکوا محاسبه شد. طبق نتایج، طی دورۀ موردمطالعه حداکثر تداوم امواج گرمایی 4 روزه و لذا کوتاه‌مدت بوده است. بیشترین فراوانی سالانه و ماهانۀ امواج گرمایی به ترتیب در سال 2010 و در ماه­های آوریل، ژوئن و دسامبر بوده و روند امواج گرمایی در دورۀ موردمطالعه کاهش جزئی غیرمعنادار داشته است. براساس نتایج، هم در ماه­های گرم و هم در ماه­های سرد اغلب در هر دو شرایط وجود و عدم موج گرمایی، در روز جزیرۀ سرمایی و در شب جزیرۀ گرمایی در مرکز شهر وجود داشته که با وقوع موج گرما در مقایسه با روزهای عادی بر شدت جزیرۀ سرمایی روزانه و جزیرۀ گرمایی شبانه افزوده شده است که این وضعیت در ماه­های گرم محسوس­تر از ماه­های سرد بود. همچنین طبق یافته­ها، تداوم امواج گرمایی نقش چندانی در تشدید جزایر حرارتی نداشته است.

Keywords

• شاخص فومیاکی
• امواج گرمایی
• جزایر حرارتی
• کلانشهر تبریز