بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر شدت، مدت و دوره بازگشت خشکسالی در محدوده مطالعاتی اردبیل

Abstract

نگرانی در مورد تأثیر گرمایش زمین ناشی از فعالیت‌های انسانی، در سراسر جهان به‌ویژه در مناطقی با پتانسیل بالا برای رویدادهای حاد، به‌طور فزاینده‌ای در حال افزایش است. از سوی دیگر، انتخاب مدل گردش عمومی جو GCM مناسب یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های هیدرولوژیست‌ها و اقلیم‌شناسان برای بررسی تأثیرات تغییرات آب‌وهوایی است. تغییر اقلیم ناشی از فعالیت‌های انسانی فشار زیادی را بر منابع آب ایران وارد کرده است. این مطالعه بارش آینده و خشک‌سالی‌های هواشناسی را در محدوده مطالعاتی اردبیل با درنظرگرفتن عملکرد هفت مدل گردش عمومی جو GCM ازنظر آماری موردبررسی قرار داد و بهترینGCM با بیش‌ترین همبستگی با بارش تاریخی (MIROC6) توسط R2 انتخاب شد. بارش و تنوع خشک‌سالی در آینده توسط یک مدل GCM تحت دو سناریو خوش‌بینانه و بدبینانه موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که میانگین دما 3-5/1 درجه سانتی‌گراد افزایش می‌یابد، میانگین بارش سالانه برای ایستگاه سینوپتیک اردبیل از 279 میلی‌متر براساس سناریویSSP1-2.6 به 292 میلی‌متر افزایش و براساس سناریویSSP5-8.5 به 228 میلی‌متر کاهش می‌یابد. تغییرات میانگین بارندگی سالانه تا پایان قرن بیست‌ویکم تحت سناریوها بین 3/18- تا 8/4 درصد تغییر می‌کند که این تغییرات بارندگی مستعد رویدادهای شدیدتری هستند. بااین‌حال، تمرکز صرف بر متوسط بارندگی سالیانه گمراه‌کننده است و عوامل دیگری مانند تغییرات الگوی زمانی بارندگی نیز باید در نظر گرفته شود. طبق نتایج خشک‌سالی‌های متوسط با شدت دو برابر و مدت 2/2 برابر افزایش و خشک‌سالی‌های بلندمدت با شدت دو برابر و مدت 5/2 برابر افزایش نسبت به داده‌های مشاهداتی خواهند داشت.

Keywords

• cmip6
• شاخص بارش استاندارد (spi)
• مدل‌های گردش عمومی جو (gcm)
• وقایع حدی