منظر (Aug 2017)

روایت نقشه‌ها از خیابان چهارباغ اصفهان

  • جمال الدین مهدی نژاد,
  • سودابه قلی پور

Journal volume & issue
Vol. 9, no. 39
pp. 20 – 29

Abstract

Read online

خیابان (چهارباغ)های عریض و مستقیم، از جمله عناصر نمادین در تاریخ شهرسازی صفوی است که از عناصر اصلی توسعه و بهسازی شهرها در این عصر بوده‌اند. خیابان چهارباغ اصفهان توسط دوگونه کاخ شاهی، دروازه دولت و باغ هزارجریب را به هم پیوند می‌داده است. خیابان چهارباغ عباسی بین دروازه دولت و سی‌و‌سه‌ پل در زمان شاه عباس اول احداث شده است.فرضیه این پژوهش بر این اساس است که این خیابان در دوره‌های مختلف تغییراتی را از نظر کالبدی و الگوی روابط اجتماعی به خود دیده ‌است. دستاوردهای باستان‌شناسی، متون فارسی و منابع تصویری همراه با یادداشت‌های جهانگردان اروپایی که از این خیابان دیدن کرده‌اند، مجموعه‌ای غنی را برای شناسایی این خیابان تاریخی فراهم آورده است. این پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال است که چه تغییراتی در خیابان چهارباغ عباسی از دوره صفوی تا دوره معاصر صورت گرفته است و برای این مهم، با رویکرد توصیفی _ تحلیلی به بررسی نقشه‌های تهیه‌ شده از این خیابان در دوره‌های مختلف پرداخته است. این خیابان به هنگام ساخته شدن در دوره صفوی، واجد انسجام و همگونی بوده و بیشتر جنبه گردشگری و تفریحی داشته و خالی از اهداف و اغراض سوداگرانه و تجاری بوده است. در دوره‌های بعدی، به ویژه بعد از دوره‌ قاجار به کاربری‌های ناهمگون تجاری، خدماتی و ... دچار شده است. امروزه کاربری تجاری، کاربری غالب در این خیابان تاریخی است.

Keywords