Prekonsepsiyonel Dönemdeki Kadınların Sağlık Davranışları Değişim Aşamaları (Transteoretik Model): Randomize Kontrollü Çalışma

Abstract

Amaç: Prekonsepsiyonel bakım, gebelik planlayan ya da gebelik düşünmeyen bir kadının sağlığını, sağlık davranışlarını ve bilgilerini optimize etmek olarak tanımlanabilir. Bu çalışmanın amacı; hiç gebelik yaşamamış, gebelik düşünen kadınlara verilen eğitimin kadınlardaki sağlık davranışları değişim aşamalarına (transteoretik model) etkisinin incelenmesidir. Gereç ve Yöntem: Araştırma, randomize kontrollü eğitim müdahale çalışmasıdır. Örneklem büyüklüğü G*Power 3.1.7 programı ile her grupta en az 88 kadın olarak hesaplanmıştır. Çalışma 180 kadın ile sonlandırılmıştır. Merkeze gelen kadınlar örneklem kriterleri açısından değerlendirilmiş ve randomize örnekleme yöntemi ile iki gruba ayrılmıştır. İlk görüşmede tüm kadınlara: Tanıtıcı Bilgi Formu, Prekonsepsiyonel Risk Değerlendirme Formu, Değişim Aşamalarını Değerlendirme Formu, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II, Genel Öz-Yeterlilik Ölçeği doldurtulmuştur. Girişim grubundaki kadınlara gebeliğe hazırlık eğitimi ve Prekonsepsiyonel Bakım Rehberi adlı bir rehber kitap verilmiştir. Kontrol grubundaki kadınlar eğitim verilmemiştir. Bulgular: Girişim grubunda yer alan kadınların; folik asit kullanma, düzenli fiziksel aktivite uygulama, yeterli ve dengeli beslenme açısından değişim aşamaları ön-son test sonuçlarına göre aralarında bulunan farkın istatistiksel olarak da anlamlı olduğu saptanmıştır. Sonuç: Prekonsepsiyonel dönemde verilen gebeliğe hazırlık eğitiminin, folik asit kullanımı, düzenli fiziksel aktivite, yeterli ve dengeli beslenme değişim aşamaları açısından etkili olduğu, ölçek puan ortalamalarında anlamlı artış sağladığı belirlenmiştir.

Keywords

• prekonsepsiyonel dönem
• transteoretik model
• eğitim
• gebeliğe hazırlık
• ebelik
• preconception period
• transtheoretical model
• education
• pregnancy preparation
• midwifery