MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI VÀ SINH HỌC CỦA BƯỚM PHƯỢNG LỚN PAPILIO MEMNON LINNAEUS, 1758 (PAPILIONIDAE) Ở THÀNH PHỐ HUẾ VÀ VÙNG PHỤ CẬN

Abstract

Bướm phượng lớn Papilio memnon Linnaeus, 1758 là một trong những loài bướm đẹp, kích thước lớn, mặc dù chúng là loài phân bố rộng nhưng chỉ gặp rải rác vài cá thể ngoài tự nhiên. Nghiên cứu về loài bướm này được thực hiện từ tháng 1/2018 đến tháng 3/2019 tại thành phố Huế và các vùng phụ cận. Kết quả cho thấy bướm trưởng thành khá lớn (cánh trước dài trung bình 71,65 ± 0,59 mm), bướm cái trưởng thành có 2 dạng hình thái: dạng không đuôi và dạng có đuôi; bướm cái có số lượng ít hơn bướm đực. Sâu mới nở có hình thái khá xù xì, cuối tuổi 1 đạt 4,05 ± 0,15 mm; ở các tuổi về sau, sâu càng trở nên trơn láng, sâu non cuối tuổi 5 đạt kích thước trung bình 54,90 ± 2,11 mm. Nhộng dài trung bình 39,27 ± 0,61 mm; phần thóp thu hẹp, phía ngoài song song, đỉnh thóp chẻ thành hai sừng bởi khoảng trống hình mũi mác rất đặc trưng. Sâu non sử dụng sáu loài cây thuộc họ Cam chanh (Rutaceae) làm thức ăn, gồm: Citrus aurantifolia, C. grandis, C. sinensis, Clausena excavata, Glycosmis pentaphylla và Zanthoxylum nitidum. Trong điều kiện nuôi bán tự nhiên với nhiệt độ từ 27 đến 40 °C (trung bình (TB) 37,32 ± 0,27 °C) và độ ẩm tương đối 70–98% (TB 88,69 ± 0,48%), sâu non được nuôi bằng lá bưởi tươi (Citrus grandis), trưởng thành thả trong lồng có hoa cây bông trang (Ixora coccinea), hoa cây bông ổi (Lantana camara) và mật ong pha loãng 50%. Vòng đời của chúng khoảng 33–56 ngày (TB 49,8 ± 4,2 ngày).

Keywords

• bướm phượng lớn
• hình thái
• sinh học
• họ cam chanh
• papilio memnon
• rutaceae