ارزیابی اثر موم کارنوبا و گلیکول پتاس بر تحمل نهال پرتقال تامسون ناول در دماهای انجماد

Abstract

نفوذ توده هوای سرد سیبری به مناطق شمالی ایران، هر چند سال یکبار، باعث کاهش شدید دما، بارش سنگین برف و یخ‌زدگی مرکبات می‌شود. بسته به میزان کاهش دما، در برخی از سال‌ها فقط میوه‎‌‎ها و در برخی از سال‌ها در‌ختان مرکبات نیز دچار آسیب‌های مهلک شده‌اند. برای کنترل خسارات یخ‌زدگی روش‌های زیادی پیشنهاد شده‌اند، اما محلول‌پاشی با ترکیباتی که محافظت فیزیکی درختان را در مقابل یخ‌زدگی ممکن سازند و یا پاشیدن مواد شیمیایی که با تغییر غلظت شیره سلولی موجب کاهش نقطه انجماد مایع درون سلولی شوند، در زمان­های نزدیک به یخبندان مورد توجه بیشتری هستند. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در پاییز و زمستان 1396 در سردخانه با دمای کنترل شده انجام شد. نهال‌های گلدانی یک ساله پرتقال تامسون ناول در معرض سه سطح دمایی (5-، 8- و 11- درجه سانتی‌گراد) قرار داده شدند. این نهال‌ها با موم کارنوبا در دو سطح (صفر و 4 درصد) و گلایکول پتاس در دو سطح (صفر و 10 درصد) محلول‌پاشی شدند. کمترین درصد نشت الکترولیت در دمای 5- درجه سانتی‌گراد و بیشترین درصد نشت الکترولیت در دمای 8- درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. غلظت پرولین با کاهش دما افزایش یافت اما با کاهش بیشتر دما از 8- درجه سانتی‌گراد دوباره روند کاهشی به خود گرفت. کاربرد موم کارنوبا در دمای 5- درجه سانتی‌گراد سبب کاهش غلظت قندهای کل محلول شده است اما تفاوت معنی‌داری با تیمار شاهد و دمای 11- درجه سانتی‌گراد نداشت. کاربرد توأم کارنوبا + گلایکول پتاس در دمای 5- درجه سانتی‌گراد سبب کاهش غلظت کلروفیل کل شده است که تفاوت معنی‌داری نسبت به شاهد نداشته است. آثار یخ‌زدگی به‌صورت ریزش برگ و خشکیدگی سرشاخه‌ها در دمای 8- درجه سانتی‌گراد قابل مشاهده است. نتایج این آزمایش نشان داد محلول‌پاشی نهال‌ها با موم کارنوبا در غلظت به کار رفته در این آزمایش تا دمای 8- درجه سانتی‌گراد باعث کاهش آسیب تنش سرمایی شده است اما کاربرد گلایکول پتاس باعث افزایش تنش سرمایی شده است.

Keywords

• خشکیدگی سرشاخه‌ها
• ریزش برگ
• مرکبات
• هوای سرد سیبری
• یخ‌زدگی گیاه