نقش گیاه کرچک، Ricinus communis Willd. در حفظ کفشدوزک کنه‌خوار، Stethorus gilvifrons Mulsant (Col.: Coccinellidae) در کنترل بیولوژیکی کنه نیشکر

Abstract

کفشدوزک کنه ­خوار (Col.: Coccinellidae) Stethorus gilvifrons Mulsant از مراحل مختلف رشدی کنه ­های تارتن تغذیه می­ کند. با توجه به اینکه کنه شرقی، Eutetranychus orientalis (Klein) در فصل­ های پاییز، زمستان و بهار روی کرچک فعالیت می­ کند، بنابراین امکان استفاده از آن کنار مزارع نیشکر به منظور جلوگیری از مهاجرت کفشدوزک کنه ­­خوار در این فصل­ ها و حفظ آن تا زمان حمله کنه به مزارع نیشکر وجود دارد. در این بررسی، نقش گیاه کرچک به عنوان گیاه حامل کفشدوزک کنه­ خوار در کنار مزارع نیشکرمورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا، 30 بوته کرچک در مرداد ماه 1395 کنار مزارع نیشکر در خوزستان کشت شد و جمعیت کنه و کفشدوزک با نمونه ­برداری ماهانه به مدت یک­سال (1395-1396) روی کرچک تعیین شد. نتایج نشان داد که کفشدوزک در تمام سال روی گیاه کرچک فعال است، البته در ماه ­های آبان تا اسفندماه فقط به صورت حشره بالغ دیده می­ شود، اما در ما ه­های فروردین تا مهر تولیدمثل دارد و به صورت لارو و حشره بالغ مشاهده می ­شود. همچنین بررسی داده­های دستگاه بویایی­ سنج نشان داد که کفشدوزک بالغ به بوی اسانس گیاه کرچک پاسخ مثبت می­ دهد، بنابراین به نظر می­ رسد که گیاه کرچک توانایی جلب کفشدوزک کنه­ خوار را دارد و می­تواند به عنوان یک پناهگاه مناسب برای استقرار و جلوگیری از مهاجرت این کفشدوزک در کل ماه­ های سال در کنار مزارع نیشکر عمل کند.

Keywords

• کنه شرقی
• بویایی‌سنج
• حفاظت
• نوسان‌های جمعیت