Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları (Jun 2017)
Türk Savunma Sanayiinde Girişimci Bir Kuruluş: Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) 1950-1960
Abstract
Bu araştırmada, Türk Savunma Sanayiinin girişimci bir kuruluşu olan Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumunun (MKEK) askeri fabrikaların teşkilinden itibaren te- sisi, görevleri, üretim faaliyetleri ve iştirak ettiği ortaklıklarla üretimde sağladığı artış ve bunun ekonomiye olan yansımaları ele alınmıştır. Konu, askeri fabrika- ların kuruluşu ve MKEK bünyesine katılması (1921-1950); MKEK’nin kuruluşu ve görevleri (1950); MKEK’nin üretim faaliyetleri (1950-1960) adı altında üç bö- lümde ele alınmıştır. MKEK’nin kuruluşu, görevleri ve üretim çalışmaları ve bu çalışmaların ekonomiye olan yansımaları incelenirken, sayılar veriler üzerinde değerlendirmelerde bulunulmuştur. Araştırmanın konusu hakkında literatürde yer alan eksiklikler birincil kaynaklardan yararlanılması yoluyla tamamlanmıştır. Ça- lışmanın konusu incelenirken dönemin Türkiye’sinin MKEK uhdesinde dünyanın çeşitli ülkeleriyle silah ve tarım makineleri üretimi konusunda yaptığı anlaşmalar ve bu anlaşmalarla ortaya çıkan ikili ilişkileri göz önüne getirilerek gerekli de- ğerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuç şudur: Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren teşkil edilen askeri fabrikalar 1950 yılında bir iktisadi devlet teşekkülü olarak kurulan MKEK’nin çekirdeğini oluşturmuştur. Kurumun tesisle- rine yeni fabrika ve ilave üniteler eklenerek verimli çalışması, savunma sanayii dışında ekonominin hemen her alanında üretim yapması ve ulusal ve uluslararası kurduğu ortaklıklarla üretimini artırması, milli ekonominin gelişmesine önemli ölçüde katkı yapması sağlamıştır.
