رابطه بین پهنای حلقه‌های سالانه درختان بلوط و شاخص‌های اقلیمی (منطقه‌ای و جهانی) در منطقه جوانرود کرمانشاه

Abstract

در این مقاله، همبستگی بین چند شاخص اقلیمی با پهنای دوایر سالانه درختان بلوط مازو در منطقه جوانرود استان کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های اقلیمی مورد استفاده در این مطالعه از ایستگاه‌های هواشناسی منطقه (دما، بارندگی و شاخص بارندگی استاندارد (SPI)) و شبکه جهانی نقاط (دما، بارندگی و شاخص شدت خشکسالی پالمر (PDSI)) مربوط به سازمان ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده در قاره‌های آسیا، اروپا، آفریقا و اقیانوسیه گردآوری شد. نتایج بر مبنای داده‌های ایستگاهی نشان داد که در همه ماه‌های سال تأثیر دمای هوا بر رشد درختان منطقه منفی است. تأثیر دمای حداکثر بر پهنای حلقه‌های درخت در مقایسه با دمای حداقل بسیار معنادارتر بود که این نشان دهنده غلبه تاثیر تنش گرما بر تنش یخبندان در رشد درختان این منطقه است. دما و بارش چند ماه قبل و چند ماه بعد از شروع رشد بیشترین تأثیر را بر رشد درختان داشته ولی دمای ماه شروع فصل رشد تاثیر معنی‌داری بر رشد درختان ندارد. در مورد SPI، بیشترین همبستگی‌ها با عرض حلقه‌های درخت، در پنجره‌های زمانی 5 تا 8 ماه به ترتیب با ماه‌های پایانی جون تا آگوست بدست آمد. بر مبنای داده‌های بارندگی شبکه جهانی نقاط مشخص شد که همبستگی معناداری بین عرض حلقه‌های درختان منطقه با داده‌های بارندگی در برخی مناطق جهان وجود دارد. همچنین، مشخص شد که محدوده‌های همبستگی معنادار (در مجاور منطقه مطالعاتی) به خوبی با مسیرهای نفوذ توده‌های سودانی و مدیترانه‌ای از غرب کشور و توده‌های باران‌زای وارده از شمال شرق کشور مطابقت دارد.

Keywords

• عرض حلقه درخت
• بلوط
• شاخص‌های اقلیمی
• شبکه جهانی نقاط
• کرمانشاه