سازوکار تدوین راهبردهای روزآمد حکمرانی بر مبنای آموزه های اسلامی

Abstract

امروزه دو بُعد ایرانی و اسلامی در تدوین راهبرد به یکی از کلیدی‌ترین مفاهیم عرصه حکمرانی تبدیل شده است. هدف از این پژوهش، ارائه سازوکاری است که از طریق آن کارگزاران حاکمیت قادر باشند این دو بُعد را در تدوین سیاست‌های کلی حکمرانی اسلامی لحاظ کنند. پژوهش حاضر، یک پژوهش کاربردی و گردآوری داده‌ها به روش توصیفی-تحلیلی انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش تحلیل محتوا و مضمون و با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA انجام پذیرفت. در این پژوهش ابتدا ادبیات معاصر حکمرانی اسلامی و الگوی پیشرفت مورد بررسی قرار گرفت که حاصل تحلیل آنها پنج منظر اصول، مبانی، ماموریت، چالش‌ها و حکمرانی غیراسلامی بود. سپس آیات مرتبط قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه تحلیل مضامین آنها شش دسته کلی با این عناوین بود: (1) حکمرانی متعالی، (2) حکمرانی غیرمتعالی، (3) الزامات حکمرانی متعالی، (4) چالش‌ها و مشکلات، (5) چشم‌انداز، وظایف و اهداف حکمرانی و (6) حدود، عدالت و کنترل. با قرار دادن مضامین به‌دست آمده در محور‌های عمودی و افقی، ماتریسی به دست آمد که به‌وسیله آن امکان لحاظ‌کردن همزمان دو بُعد اسلامی و ایرانی در تدوین راهبرد‌ها، میسر شد و به این ترتیب یک سازوکار اجرایی برای تدوین راهبردهای متناسب با الگو‌های اسلامی ایرانی مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت یک نمونه از فرآیند تدوین راهبرد با استفاده از این سازوکار انجام شد و بر اساس آیات مربوطه و نظرات اندیشمندان ایرانی این موضوع راهبردهای مشخصی به‌دست آمد.

Keywords

• تدوین راهبرد
• حکمرانی
• حکمرانی خوب
• راهبردهای حکمرانی اسلامی
• حکمرانی متعالی