سیاست متعالیه (Feb 2017)
مراتب اخلاقی قانون اساسی جمهوری اسلامی
Abstract
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مانند هر قانون دیگری، باید بازتاب اصول یا مکتب اخلاقی و در نهایت ترسیم‌کننده‌ی جامعه‌ای بوده باشد که از آن اصول و مکتب ناشی می‌شود. سوال اصلی مقاله حاضر این است که دلالت‌های اخلاقی اصول قانون اساسی چیست و چه جامعه‌ای را ترسیم می‌کند؟ بر اساس چارچوب اخلاقی متخذ از حکمت متعالیه، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان آداب و قالب عمل جامعه، متضمن اصولی از هرسه مرتبه‌ی اخلاقی: اخلاق دنیه، متعادله و متعالیه است. گرچه برخی اصول قانون اساسی ظرفیت خوانش و تفسیر مبتنی‌بر اخلاق متعالیه را دارند، لکن نظم اخلاقی خاصی بر آن حاکم نیست و تدوین‌کنندگان آن مستقیماً و با توجه به اخلاق و مراتب آن قانون را تدوین نکرده‌اند. ظاهر بسیاری از اصول، تأمین‌کننده‌ی مرتبه‌ی دنیه‌ی اخلاق هستند و تنها به تبع معارف دینی، اصولی که ناظر به مراتب متعادله و متعالیه اخلاق باشند، تصویب شده‌اند. این نوشته مسأله‌ی فوق را در مشروح مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی، و با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا بررسی نموده است.
