Sosyal Bilimler Metni Olarak Mukaddime: Bir Meta-Anlatı

Abstract

Mukaddime, 14. yüzyılda yaşamış olan ünlü Müslüman düşünür İbn Haldun tarafından yazılmış bir sosyal bilim yapıtıdır. Bu yapıtın önemi, ancak 19. yüzyıldan itibaren anlaşılmaya başlanmıştır. Her ne kadar klasik dönem düşünürleri arasında İbn Haldun, üzerinde en fazla çalışma yapılan kişi olsa da Mukaddime’nin amaçladığı niyet ve proje tam olarak anlaşılmış değildir. İşte, bu makale Mukaddime’nin bu yönünü açıklığa kavuşturmayı amaçlamaktadır. Özellikle bilimsel bir tarih anlayışına ulaşmak için İbn Haldun’un ne tür fikirler geliştirdiği ortaya çıkarılacaktır. Bu bağlamda onun tarih biliminin felsefi temelleri kadar sosyoloji ile ilişkisi de gündeme gelecektir.

Keywords

• mukaddime
• i̇bn haldun
• meta-anlatı
• toplumsal değişme
• muqaddimah
• ibn khaldun
• meta-narrative
• social change.