Pediatric Endocrinology, Diabetes and Metabolism (Sep 2007)
Sprawność fizyczna niskorosłych dzieci w wieku wczesnoszkolnym
Abstract
Wprowadzenie: Charakterystyka budowy, struktury, składu i funkcjonowania ciała decyduje o nierównych szansach dzieci niskorosłych w stosunku do innych dzieci wykonujących test sprawnościowy. Ocena sprawności fizycznej dzieci o niesprzyjających warunkach somatycznych nabiera znaczenia zwłaszcza w kontekście stosowanych w praktyce szkolnej jednolitych kryteriów ocen. Cel pracy: Określenie sprawności fizycznej niskorosłych dzieci o masie prawidłowej oraz o znacznej nadwadze. Materiał i metody: Badania przeprowadzono wśród 8-letnich chłopców i dziewcząt o wysokości ciała poniżej 10 centyla. Na podstawie wskaźnika otyłości (WO) wyodrębniono w badanych grupach podgrupy dzieci o znacznej nadwadze (WO powyżej 1,28 SD) oraz o masie prawidłowej (WO między-1,28 i 1,28 SD). Wartości wysokości i masy ciała w grupie chłopców niskorosłych o znacznej nadwadze (NO; n=102) wynosiły 119,9±3,19cm i 25,5±3,52 kg, a w grupie chłopców niskorosłych o masie prawidłowej (NP; n=219) - 120,1 ±2,72 cm i 21,9±1,47 kg. W grupie niskorosłych dziewcząt o znacznej nadwadze (NO; n=96) i masie prawidłowej (NP; n=162) wartości te wynosiły odpowiednio 118,2±2,45 cm i 24,0±2,00 kg oraz 118,9±2,35 cm i 20,9±1,30 kg. Sprawność fizyczną dzieci określono za pomocą wybranych prób baterii testów EUROFIT: skłonu w siadzie (SAR), skoku w dal z miejsca (SBJ), zaciskania ręki (HGR), zwisu na ugiętych ramionach (BAH), biegu wahadłowego 10*5 m (SHR). Wyniki prób sprawnościowych testu EUROFIT unormowano za pomocą funkcji średnich i odchyleń standardowych względem wieku, wyznaczonych dla populacji polskiej. Wyniki: Bez względu na kategorię masy ciała, niskorosłe dziewczęta osiągają wyniki znamiennie słabsze od wartości średnich z populacji w próbie siły ręki (HGR) i znamiennie lepsze w próbie zwisu na ugiętych ramionach (BAH). W grupie chłopców podobne różnice zaobserwowano jedynie w przypadku grupy niskorosłych chłopców o masie prawidłowej. Dziewczęta niskorosłe o znacznej nadwadze osiągają ponadto istotnie słabsze wyniki skoku w dal z miejsca (SBJ) w odniesieniu do wartości średnich z populacji oraz swoich rówieśniczek o masie prawidłowej. Wnioski: Począwszy od wczesnych lat szkolnych należy zatroszczyæ się o zapewnienie dzieciom różnych form aktywności ruchowej, eliminujących ich ewentualne niedostatki sprawności fizycznej. Systematycznie podejmowana aktywność fizyczna jest również jednym z kluczowych elementów utrzymania prawidłowej masy ciała.
