بررسی مهم‌ترین عوامل مؤثر بر غلظت ذرات معلق کوچک‌تر از 10 میکرون (PM10) با استفاده از رگرسیون مؤلفه‌های اصلی

Abstract

زمینه و هدف: ذرات معلق موجود در هوا با منشأ طبیعی و انسانی، تأثیرات قابل توجهی بر آب‌و‌هوا، محیط زیست و سلامت انسان دارند. مطالعات اپیدمیولوژیک متعددی نشان داده‌اند که بین غلظت ذرات معلق با نتایج نامطلوب بهداشتی مختلف ارتباط مستقیمی وجود دارد، لذا مطالعه حاضر با هدف کلی تعیین مهم‌ترین پارامترهای تأثیرگذار بر غلظت PM10 ایستگاه تجریش تهران و ایجاد مدل برآوردگر PM10 انجام شد. روش‌کار: در مطالعه حاضر یک مدل با استفاده از رگرسیون مؤلفه ‌های اصلی (PCR) برای بررسی ارتباط بین غلظت ساعتی ذرات معلق کوچک‌تر از 10 میکرون با پارامترهای هواشناسی (سرعت و جهت باد، فشار، رطوبت و دمای هوا) و آلودگی هوای (CO، NO2، SO2، NOx، NMHC و THC) ایستگاه تجریش شهر تهران مربوط به دوره زمانی 1385 تا 1390 ارائه شد. نتایج ارزیابی عملکرد مدل PCR در مرحله آموزش و آزمون با استفاده از شاخص‌های آماری RMSE، MAE، R و IA مورد سنجش قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج ورود مؤلفه‌های اصلی به مدل رگرسیون چندگانه نشان داد که مهم‌ترین متغیر مؤثر بر غلظت PM10، دمای هوا و سرعت باد می‌باشند. همچنین آلاینده‌های CO و SO2 عوامل تشدید کننده PM10 هستند. نتایج نشان داد مدل PCR در مرحله آزمون قابلیت تخمین 41 درصد مقادیر PM10 را دارد. نتیجه‌گیری: نتایج تحلیل رگرسیون مؤلفه‌های اصلی نشان داد که پارامترهای هواشناسی از عوامل مؤثر بر کاهش غلظت PM10 در محدوده ایستگاه تجریش می‌باشند.

Keywords

• آلودگی هوا
• تحلیل مؤلفه‌های اصلی
• ذرات با قطر کمتر از 10 میکرون
• رگرسیون خطی چندگانه
• شهر تهران