اثر زمان رویش در خزانه و تراکم سوروف‌آبی (Echinochloa oryzoides (Ard.) Fritsch) بر قابلیت رقابت با برنج (Oryza sativa L.) (2. مطالعات انتهای فصل‌رشد: عملکرد و قابلیت ‌رقابت)

Abstract

زمان رویش و تراکم علف‌های ‌هرز اهمیت بسیاری در اثرات ‌متقابل رقابتی آن‌ها با گیاه زراعی دارد. لذا برای علف‌هرز سوروف‌آبی (Echinochloa oryzoides (Ard.) Fritsch)، به‌عنوان یک گونه نسبتاً تازه‌وارد، بررسی نقش زمان رویش در خزانه برنج (Oryza sativa L.) و در نتیجه سن گیاهچه علف‌هرز در هنگام انتقال از خزانه به زمین اصلی و نیز بررسی میزان این انتقال و در نتیجه تراکم ‌نسبی علف‌هرز در زمین اصلی ضرورت دارد. نقش سن گیاهچه سوروف‌آبی هنگام نشاکاری (10، 20 و 30 روز) و نسبت تراکم سوروف‌آبی: برنج در هرکپه (4:0، 3:1، 2:2، 1:3 و 0:4 علف‌هرز: برنج) بر صفات سوروف‌آبی و برنج در هنگام رسیدگی گیاه زراعی (90 روز پس از نشاکاری)، طی دو سال مطالعه مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. افزایش تعداد گیاهچه در نسبت‌های مختلف کاشت سبب افزایش عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، عملکرد نسبی هر دو گونه و شاخص غالبیت برنج شد؛ اگرچه شاخص برداشت کاهش یافت. به‌جز عملکرد دانه برنج در تک‌کشتی و در نسبت 3:1 (علف‌هرز: برنج) سال دوم که تفاوت معنی‌داری با سوروف‌آبی نداشت؛ در سایر نسبت‌ها عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه علف‌هرز بیش‌تر از برنج متناظر بود. شاخص برداشت برنج در همه نسبت‌های کاشت بیش‌تر از علف‌هرز بود. در سال اول آزمایش، تیمار گیاهچه‌های 30 روزه سوروف‌آبی دارای بیش‌ترین عملکرد بیولوژیک، دانه و نسبی علف‌هرز، کم‌ترین عملکرد دانه و نسبی برنج، و کم‌ترین شاخص برداشت هر دو گونه بودند. در همه سنین گیاهچه ‌علف‌هرز عملکرد سوروف‌آبی بیش‌تر از برنج متناظر بود. بررسی صفات ارزیابی‌ شده و نمودارهای سری‌های جانشینی حاکی از قابلیت رقابت بالای علف‌هرز نسبت به گیاه زراعی بود که بر ضرورت توجه به گسترش این علف‌هرز در منطقه تأکید دارد.

Keywords

• تراکم نسبی
• رقابت
• زمان سبزشدن
• نسبت کاشت