Przegląd Nauk Historycznych (Dec 2024)
Przemysł zabawkarski w okresie PRL: potrzeby badawcze, baza źródłowa
Abstract
Bezpośrednio po II wojnie światowej produkcję zabawkarską w Polsce prowadzono głównie w zakładach prywatnych (część miała genezę przedwojenną), od przełomu lat czterdziestych i pięćdziesiątych w tej gałęzi wytwórczości dominującą formą własności na 40 lat stały się przedsiębiorstwa państwowe i spółdzielcze. Z czasem w produkcji zabawek spółdzielnie zdobyły pozycję pierwszoplanową. Dzieje produkcji zabawek w Polsce nie tylko nie doczekały się całościowego opracowania, ale faktycznie nawet ustalenia fragmentaryczne (cząstkowe) dotyczące tego dość istotnego działu gospodarki należą do rzadkości. Określając potrzeby badawcze dotyczące produkcji zabawek, trzeba stwierdzić, że najbardziej pożądane byłoby podjęcie prac nad całością problematyki, a więc opracowanie tematu: Przemysł zabawkarski (produkcja zabawek) w Polsce (na ziemiach polskich). W takim szerokim ujęciu okres PRL stanowiłby część najbardziej obszerną. W szerszej perspektywie czasowej (odnoszącej się nie tylko do okresu PRL) rozważania mogłyby ewentualnie dotyczyć wybranego asortymentu zabawkarskiego (np. produkcji lalek, klocków, zabawek pluszowych, zabawek mechanicznych, zabawek militarnych). Cenne byłyby także pojedyncze opracowania koncentrujące się na wybranych większych zakładach produkcyjnych lub na grupach zakładów o określonej specjalizacji, ewentualnie z danego regionu. Źródeł do dziejów przemysłu zabawkarskiego w Polsce po 1945 r. poszukiwać możemy przede wszystkim w placówkach podległych Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, pewne znaczenie mają także materiały zgromadzone w innych instytucjach, prasa z badanego okresu, wspomnienia, wreszcie same zabawki (w zbiorach muzeów i kolekcji prywatnych). W przypadku archiwów państwowych pierwszoplanowe znaczenie mają zbiory Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz kilku archiwów terenowych, szczególnie w Kielcach, Łodzi, Poznaniu, Krakowie, Wrocławiu i Białymstoku.
Keywords
