Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Oct 2010)
YENİKAPI KAZI ALANININ SON 8000 YILLIK JEOARKEOLOJİSİ VE DOĞAL AFETLERİN JEOLOJİK İZLERİ (İSTANBUL-TÜRKİYE)
Abstract
İstanbul Boğazı'nın iki tarafını raylı tüp geçitle bağlayacak olan "Marmaray Projesi" için Yenikapı semtinde Istanbul Arkeoloji Müzesi yönetiminde devam eden kazılarda Bizans Dönemi limanı (Theodosius** Limanı) ortaya çıkarılmıştır. Çalışmanın amacı; kazı alanında gözlenen stratigrafik istifi anlamak, istif içinde izleri görülen doğal olayları tanımak, derlenen jeolojik girdilerin arkeolojik çalışmalara katkısını sağlayacak jeoarkeolojik verilere ulaş- maktır. Yenikapı kazı alanında çalışılan istif dokuz ayrı birime ayrılmıştır. Istif birinci birimden yedinci birime kadar transgresif, yedinci birimden sekizinci birimin üst kesimine kadar ise regresiftir. Çalışılan çökeller günümüz önce- si son 8000 yılda meydana gelmiştir. Yenikapı'da yapılan kazılarda ayrılan dokuz birimden 6. yüzyıla, 7., 8., 9. yüzyıllara ve 10., 11. yüzyıllara tarihlenen üç ayrı jeolojik katman içinde otuziki dolayında batık gemiye rast- lanılmıştır. Dördüncü birim M.S. 557 yılında olan deprem ve bunun ardından oluşan tsunami dalgaları etkisi altın- da oluşmuştur. M.S. 553 ve 557 yılındaki depremlerde, Istanbul'un denize çok yakın bazı semtlerinin tsunami dal- gaları altında kaldığı düşünülmektedir. Bizans Dönemi'ne ait olan 25 dolayındaki geminin batma nedeninin ise Istanbul kıyılarını etkileyen çok güçlü bir fırtına olduğu sonucuna varılmıştır. Söz konusu fırtına izlerine beş ve altıncı birimler içinde rastlanır.
