مدل چارچوب حاکمیت داده در مبارزه با پول‌شویی درسیستم بانکی ایران (مطالعه موردی: بانک ملت ایران)

Abstract

پدیده پول‌شویی یکی از اساسی‌ترین مسائل در نظام اقتصادی کشور و بانک‌ها است. پول‌شویی می‌تواند تأثیرات بسیار مخربی بر اقتصاد و جامعه داشته باشد؛ لذا راهکارهای قانونی و اجرایی با اثربخشی بالا جهت مقابله با آن حائز اهمیت است. سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی فعال در زمینه مبارزه با پول‌شویی از قبیل گروه ویژه اقدام مالی (FATF) به‌صورت مستمر کشورها و سازمان‌ها را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهند و براساس میزان ریسک محاسبه شده آن‌ها را طبقه‌بندی می‌نمایند. کشورهایی که در دسته‌ی با ریسک بالا قرار می‌گیرند، فعالیت‌های اقتصادی و مالی آن‌ها به سختی انجام گرفته و مراودات بانکی دچار چالش‌های اساسی می‌گردد. بر این اساس اهمیت مبارزه با پول‌شویی و انطباق با استانداردهای بین‌المللی امری ضروری است. راهکارهای فن‌آورانه، هوش مصنوعی، یادگیری ‌ماشین و رویکرد مبتنی‌بر ریسک برای مقابله با پول‌شویی از مسیر دسترسی به داده‌های باکیفیت می‌گذرد. با توجه به سؤالات تحقیق، بانک ملت به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های تجاری ایران برای جامعه آماری انتخاب و جهت شناسایی چارچوب حاکمیت‌ داده در مبارزه با پول‌شویی از طریق نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی، 14 مدیر و کارشناس خبره با بالاترین امتیاز، برای مصاحبه از بین 750 نفر برگزیده شدند. با انجام مصاحبه ژرف و به‌کارگرفتن راهکار نظریه‌پردازی داده بنیاد، از 43 کد مستخرج در قالب 18 مفهوم و 6 مقوله، مدل پارادایمی چارچوب حاکمیت داده در مبارزه با پول‌شویی طراحی گردید. سپس مدل طراحی ‌شده در اختیار متخصصان دانشگاهی و تجربی گذاشته شد و مورد ارزیابی قرار گرفت .

Keywords

• مبارزه با پول‌شویی
• حاکمیت‌ داده
• مدیریت داده
• نظریه داده‌ بنیاد
• هوش‌ مصنوعی