Archiwoznawstwo w XXI wieku – wyzwania, problemy, kierunki zmian

Abstract

Archiwoznawstwo to dział archiwistyki zajmująca się badaniem historii archiwów, ich współczesnej organizacji oraz historii zespołów i zbiorów archiwalnych z uwzględnieniem ich zawartości treściowej. W związku z powyższym w refleksji archiwoznawczej można wyodrębnić zasadniczo trzy kierunki badań. Pierwszy stanowi historia archiwów jako instytucji, ich zadań, funkcji, metod pracy, personelu, lokali, wyposażenia i wielu innych aspektów działalności. Jako drugi należy wymienić refleksje nad organizacją współczesnych archiwów. Nurtem trzecim są z kolei badania nad zasobem archiwalnym, a ściślej, dziejami zespołów archiwalnych, ich zawartością, rozmieszczeniem. Szczególne miejsce wśród publikacji archiwoznawczych zajmują tzw. przeglądy archiwoznawcze. Są to teksty naukowe stanowiące prezentację, usystematyzowanie, omówienie materiałów archiwalnych – źródeł historycznych dotyczących określonej problematyki, wytworzonych w określonym czasie i na danym obszarze, znajdujących się w zasobie konkretnego archiwum, archiwów lub innej/innych placówek wykonujących zadania archiwalne. Początek XXI w. to z pewnością kryzys archiwoznawstwa, co wiązać należy z upadkiem funkcji opracowania zasobu i regresem w działalności naukowej archiwów. Informatyzacja archiwów i coraz większe możliwości wyszukiwawcze baz danych każą postawić pytanie o zasadność podejmowania inicjatyw na polu archiwoznawczym. Tymczasem bez archiwoznawstwa trudno wyobrazić sobie istnienie pozostałych działów archiwistyki. Wyniki badań archiwoznawczych powinny zaspokajać potrzeby informacyjne użytkowników i stanowić pomoc w realizacji funkcji udostępniania.

Keywords

• archiwoznawstwo, archiwistyka, przegląd archiwoznawczy